Quảng Bình – vùng đất sở hữu nhiều địa điểm du lịch nổi tiếng như Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, hệ thống hang động bí ẩn, biển Nhật Lệ, bãi đá nhảy… – không chỉ thu hút du khách bởi cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ mà còn bởi những đặc sản độc đáo, hấp dẫn. Một trong những món ăn đặc trưng của vùng đất này là canh chua cá đuối xương rồng, một trải nghiệm ẩm thực thú vị mà du khách không nên bỏ lỡ khi đến đây.
Thời điểm từ tháng 6 tới tháng 8 hằng năm là thời điểm lý tưởng để du lịch Quảng Bình, và cũng là thời điểm mà món canh chua cá đuối xương rồng được ưa chuộng nhất. Món ăn này được chế biến từ loài cây xương rồng mọc phổ biến ở vùng ven biển và cá đuối, tạo nên một hương vị độc đáo và ngon miệng.
Cây xương rồng, một loài cây gai chi chít, vươn lên từ đất khô cằn, thiếu nước, chịu được nắng, gió khắc nghiệt của miền Trung, đã trở thành một nguồn nguyên liệu quan trọng cho ẩm thực địa phương. Trước đây, xương rồng từng là món rau cứu đói, nhưng ngày nay, nó đã trở thành một nguyên liệu quan trọng trong nhiều món ăn ngon như gỏi xương rồng, xương rồng xào thịt bò, xương rồng xào tỏi, salad xương rồng, canh chua cá xương rồng…
Canh chua xương rồng có thể nấu cùng cá lóc, cá ngần, cá ngạnh, mực, nhưng phổ biến hơn cả là cá đuối. Người dân địa phương ưa chuộng dùng loại xương rồng 5 cánh, hay còn gọi là xương rồng ngôi sao, vì ít vị chát, ngon mà đẹp mắt. Quy trình chế biến xương rồng rất quan trọng, từ việc gọt sạch gai xung quanh, tách lớp màng ở ngoài cho sạch, thái thành lát mỏng, rửa qua nước muối, đến chần xương rồng trong nước sôi để giảm độ nhớt và vị chua.
Cá đuối tươi sau khi rửa sạch, sơ chế, đem thái khúc nhỏ rồi ướp mắm muối, gia vị, xào trên chảo nóng cho thấm rồi thả xương rồng vào, đảo qua vài lượt trước khi thêm nước sôi. Nêm nếm vừa ăn và cho thêm mùi tàu (ngò gai), hành lá để dậy mùi thơm, món canh chua cá đuối xương rồng đã sẵn sàng để phục vụ.
Xương rồng có vị chua nhẹ, thanh mát dễ chịu, khác với vị chua của sấu, khế hay lá giang. Miếng xương rồng được nấu chín hơi dai, giòn, ăn lạ miệng. Thịt cá đuối đậm đà, ngọt, thơm. Đây là món canh giải nhiệt lý tưởng sau một buổi vui chơi ở biển.
Hiện các quán ăn dọc bờ biển ở Quảng Bình đều bán canh xương rồng, mỗi quán có một bí quyết riêng. Mấy năm gần đây, xương rồng còn được một quán ở Quảng trị mới chế biến thành trà xương rồng, kết hợp với trà xanh hoa nhài, hoa quả tươi hoặc nước dừa. Xương rồng cũng được sấy lạnh làm thành món mứt ngọt dịu.
Trà xương rồng, mứt xương rồng là những món ăn mới tại Quảng Bình, thể hiện sự sáng tạo và đa dạng của ẩm thực địa phương. Với những đặc sản độc đáo như canh chua cá đuối xương rồng, Quảng Bình đang trở thành một điểm đến hấp dẫn cho du khách yêu thích ẩm thực và khám phá văn hóa địa phương.