Ẩn mình giữa đại dương bao la, xã đảo Tam Hải thuộc tỉnh Quảng Nam đang nắm giữ một vị trí đặc biệt trong lòng những ai yêu tìm kiếm sự bình yên và vẻ đẹp tự nhiên nguyên sơ. Với diện tích hơn 15km2 và dân số khoảng 8.500 người, Tam Hải không chỉ là một trong hai xã đảo của tỉnh Quảng Nam mà còn là một viên ngọc xanh còn ẩn chứa nhiều bí mật và vẻ đẹp chưa được khám phá.
Để đặt chân đến Tam Hải, du khách có thể chọn cho mình hai phương tiện chính: đi phà từ xã Tam Quang hoặc đi thuyền từ xã Tam Hòa, đều phải vượt qua dòng sông nước để đến được với hòn đảo này. Cuộc sống trên đảo diễn ra giản dị, chân thật, với những ngôi nhà nhỏ nép bên hàng dừa, con đường nhỏ sạch sẽ, tinh tươm và không khí trong lành, tất cả tạo nên một bức tranh yên bình hiếm có.
Tam Hải tự hào có vẻ đẹp mộc mạc, trong trẻo, với rạn đá Bàn Than là một trong những thắng cảnh nổi bật nhất. Dải đá đen óng uốn quanh hòn núi nhỏ, kéo dài hơn 1km, mang đến một hình ảnh hùng vĩ và độc đáo. Qua hàng trăm triệu năm kiến tạo và xâm thực, những khối đá nơi đây mang hình thù kỳ lạ, tựa như các tác phẩm điêu khắc khổng lồ của thiên nhiên.
Bên cạnh cảnh sắc hoang sơ và giá trị địa chất đặc sắc, Tam Hải còn sở hữu hai hòn đảo nhỏ tuyệt đẹp là Hòn Mang và Hòn Dứa. Hòn Mang mang đến một vẻ đẹp hoang sơ, không có người ở, được bao quanh bởi ghềnh đá dựng đứng và sóng biển vỗ quanh năm. Trong khi đó, Hòn Dứa lại mang một vẻ kiều diễm với nước biển trong vắt, rạn san hô rực rỡ và đàn cá tung tăng bơi lội dưới làn nước xanh biếc.
Tam Hải không chỉ là một điểm đến với cảnh sắc tự nhiên đẹp mà còn là nơi lưu giữ nhiều dấu tích văn hóa – lịch sử đặc sắc. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng đây từng là một điểm dừng trên “con đường tơ lụa” trên biển. Vào năm 2013, giới sưu tầm cổ vật từng xôn xao khi ngư dân vớt được nhiều hiện vật gốm sứ và mảnh gỗ, nghi là từ một con tàu đắm.
Người dân trên đảo sống chủ yếu bằng nghề biển, với tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái và sự khéo léo trong các nghề truyền thống như đan thuyền thúng, đan lát thủ công từ vỏ dừa hay làm nước mắm gia truyền. Những thương hiệu như Nước mắm Bà Chung, Nước mắm An Hòa không chỉ nổi tiếng trong vùng mà còn được du khách mua về làm quà vì vị ngon đậm đà.
Tam Hải cũng là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa truyền thống độc đáo, như Lễ hội Cầu ngư, Lễ Nghinh Ông diễn ra vào tháng Giêng âm lịch hằng năm. Xã đảo này còn có giếng nước ngọt trăm năm không cạn, cùng nghĩa địa cá voi – nơi an táng hơn 500 “Ông cá Voi” dạt vào bờ, thể hiện niềm tôn kính biển cả sâu sắc của cư dân vùng này.
Năm 2008, Tam Hải từng được quy hoạch làm khu du lịch quy mô lớn, với tổng vốn đầu tư 2,5 tỷ USD, nhưng dự án không thành hiện thực. Vì vậy đến nay, xã đảo vẫn giữ được nét nguyên sơ quý giá. Trong định hướng mới, Tam Hải đang được thành phố chú trọng phát triển theo hướng du lịch xanh, du lịch sinh thái, khai thác giá trị tự nhiên và văn hóa bản địa để nâng cao đời sống người dân mà vẫn giữ được hồn cốt quê biển.
Tam Hải hôm nay vẫn như “thôn nữ” e ấp giữa đại dương, giản dị, chân thành, mang vẻ đẹp kiêu sa mà mộc mạc. Nếu được đầu tư bài bản, “viên ngọc xanh” này sẽ tỏa sáng rực rỡ giữa bản đồ du lịch miền Trung, trở thành một điểm đến không thể bỏ lỡ cho những ai yêu tìm kiếm sự bình yên và vẻ đẹp tự nhiên nguyên sơ.
