Na Uy đang tích cực hướng tới một mô hình du lịch bền vững và có trách nhiệm, tránh du lịch đại trà gây áp lực lên các điểm đến nổi tiếng như Lofoten hay Tromsø. Hãng du thuyền Hurtigruten đã khởi xướng chương trình ‘Làng mở’, đưa du khách đến những cộng đồng ven biển xa xôi, mang lại trải nghiệm độc đáo và không thể tìm thấy ở các tour truyền thống.
Chương trình ‘Làng mở’ diễn ra trong mùa hè, từ tháng 5 đến tháng 9, cho phép hành khách trên các chuyến du thuyền Signature Line ghé thăm ba ngôi làng biệt lập: Bessaker, Træna và Sæbø. Đây là những nơi mà các chuyến tàu thông thường không dừng chân, với số lượng du khách mỗi chuyến giới hạn ở mức 500 người, vừa đủ để tạo kết nối mà không phá vỡ nhịp sống yên bình của làng.
Mô hình này khuyến khích sự tương tác thực sự giữa người đi và người ở, giúp du khách có thể hòa mình vào cuộc sống địa phương. Du khách không mất thêm chi phí nào, trong khi mỗi ngôi làng sẽ được nhận 250 NOK (khoảng 25 USD) từ hãng Hurtigruten cho mỗi lượt khách. Nguồn tài chính này trực tiếp hỗ trợ cộng đồng địa phương phát triển dịch vụ, văn hóa và sinh kế.
Tại Bessaker, du khách sẽ được chào đón bằng nhạc sống, diễu hành lễ hội, hoạt động chạm khắc gỗ, cùng cơ hội thưởng thức súp thịt truyền thống, cà phê và bánh ngọt do chính người dân làm. Làng Træna mang đến một trải nghiệm du lịch linh hoạt hơn, với sách hướng dẫn nhỏ giúp du khách tự mình khám phá Nhà nguyện Petter Dass, bảo tàng làng và các địa danh tâm linh, lịch sử.
Tại Sæbø, hành khách được mời tham dự một buổi hòa nhạc trong nhà thờ do các nhạc sĩ địa phương biểu diễn tại không gian nghệ thuật đậm chất cộng đồng. Ngoài ra, chuyến thăm Trung tâm Avalanche cùng hướng dẫn viên bản xứ giúp du khách hiểu hơn về thiên nhiên và đời sống vùng núi hiểm trở của Na Uy.
Chương trình ‘Làng mở’ không chỉ là một hoạt động kinh tế mà còn đang thắp lại hy vọng cho các làng nhỏ ven biển vốn chịu áp lực dân cư rời đi, thiếu vắng cơ hội phát triển. Ông Knut Johan Monkan, đại diện cộng đồng Bessaker, cho biết: ‘Trong một ngôi làng chỉ có 170 người, có đến 12 doanh nghiệp hưởng lợi trực tiếp từ mô hình này, từ thợ làm bánh, nghệ sĩ đến các nhà hàng và điểm du lịch’.
Ông Odd Tore Skildheim, Giám đốc phát triển sản phẩm của Hurtigruten, cho biết mục tiêu của chương trình không chỉ là tạo trải nghiệm độc đáo cho du khách mà còn đem lại giá trị thiết thực cho người dân địa phương. Na Uy đã chính thức áp thuế du lịch vào năm nay, sau khi số lượng du khách đạt mức kỷ lục, gây áp lực lên cơ sở hạ tầng và môi trường tại các điểm hút khách. Trong bối cảnh đó, sáng kiến ‘Làng mở’ nổi lên như một giải pháp nhân văn, giúp giảm tải cho các khu vực quá đông đúc và góp phần phân phối đều hơn lợi ích du lịch đến những cộng đồng ít người biết tới.