Du lịch mạo hiểm đang trở thành một trong những hình thức du lịch phổ biến trên toàn cầu, với tốc độ phát triển nhanh chóng và mang lại lợi nhuận lớn. Tuy nhiên, tại Việt Nam, sự phát triển của loại hình du lịch này đang diễn ra một cách nóng vội và đã dẫn đến nhiều tai nạn đáng tiếc.

Theo Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, nước ta có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch mạo hiểm nhờ vào địa hình đa dạng bao gồm núi, biển, rừng và hệ thống sông suối phong phú. Các loại hình du lịch mạo hiểm đang được khai thác tại Việt Nam bao gồm trekking, leo núi, dù lượn, khám phá hang động, lặn biển… Tuy nhiên, gần đây, một số vụ tai nạn liên quan đến du lịch mạo hiểm đã xảy ra, gây ra lo ngại về vấn đề quản lý, vận hành, cứu hộ, cứu nạn khi du khách gặp rủi ro, sự cố.

Điển hình như vụ một du khách tại TP. Hồ Chí Minh bị rơi xuống rừng rậm rạp và tử vong khi tham gia trải nghiệm bay dù lượn tại bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng. Trước đó, nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng khác đã xảy ra như du khách nước ngoài tử nạn khi khám phá thác Datanla tại Lâm Đồng năm 2016, du khách Ba Lan và hướng dẫn viên người Việt thiệt mạng vì tham gia trò chơi mạo hiểm tại thác Hang Cọp, Đà Lạt năm 2017…

Các chuyên gia cho rằng, để đảm bảo an toàn cho du khách, cần xây dựng và ban hành các quy định pháp lý chung về phát triển du lịch mạo hiểm trên toàn quốc. Ngoài ra, chính quyền địa phương cần tổ chức khảo sát, đánh giá, quy hoạch lại những điểm du lịch mạo hiểm, đồng thời ban hành các quy định cụ thể về quản lý, tổ chức kinh doanh dịch vụ trong du lịch mạo hiểm.

Ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Hà Nội, cho rằng các đơn vị được cấp phép kinh doanh, tổ chức du lịch mạo hiểm cần phải có năng lực tổ chức, đào tạo đội ngũ nhân viên, hướng dẫn viên các kỹ năng đặc thù về xử lý tình huống, cứu hộ…

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam, cũng cho rằng, mặc dù du lịch mạo hiểm được ưa chuộng trên thế giới và có tốc độ phát triển rất nhanh, mang lại lợi nhuận rất lớn, nhưng việc phát triển loại hình này tại các địa phương ở Việt Nam còn nóng vội và đã xảy ra những tai nạn đáng tiếc. Ông đề xuất cần xây dựng và ban hành các quy định pháp lý chung về phát triển du lịch mạo hiểm trên toàn quốc.

Liên quan đến hoạt động du lịch mạo hiểm, tại cuộc họp báo thường kỳ quý II/2025 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, ông Phạm Văn Thủy, Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, đã yêu cầu các địa phương, đơn vị siết chặt quy trình quản lý; thường xuyên có cảnh báo thiên tai, thời tiết; nâng cao kỹ năng cứu hộ bảo đảm an toàn cho du khách.

Việc phát triển du lịch mạo hiểm một cách bền vững và an toàn đòi hỏi sự quan tâm và vào cuộc của các cơ quan chức năng, cũng như sự chung tay của các doanh nghiệp và địa phương. Mục tiêu là tạo ra một loại hình du lịch thú vị và hấp dẫn, nhưng trên hết phải đảm bảo an toàn cho du khách.

Sau sự cố lật tàu du lịch trên vịnh Hạ Long vào ngày 19/7, Sở Du lịch Quảng Ninh đã gửi lời nhắn nhủ đến công chúng, bày tỏ hy vọng ngành du lịch tỉnh sẽ tiếp tục nhận được sự ủng hộ của người dân. Sự cố này được xem là một sự việc hiếm có, chưa từng xảy ra trong hàng chục năm qua và không liên quan đến diễn biến cũng như tác động của bão Wipha.

Sự cố này đã đặt ra nhiều câu hỏi về công tác quản lý, kiểm duyệt tàu cũng như mức độ đảm bảo an toàn cho du khách. Đại diện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ninh đã nhận định sự cố này là đặc biệt và đã tập trung nguồn lực để đầu tư, phát triển đội tàu du lịch vượt mức các tiêu chuẩn an toàn theo quy chuẩn quốc gia. Đồng thời, cơ quan này cũng ban hành các quy định về quản lý, vận hành, giám sát phương tiện thủy nội địa nói chung và tàu du lịch trên vịnh Hạ Long nói riêng theo các cấp độ cảnh báo thời tiết.

Sau sự việc, Sở đã tập trung rà soát, hoàn thiện quy trình dự báo, cảnh báo và khả năng cứu hộ. Sở cũng kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp du lịch Quảng Ninh tiếp tục nâng cao chất lượng dịch vụ, đổi mới sản phẩm, đào tạo đội ngũ nhân viên, đặc biệt là tuân thủ nghiêm quy trình đảm bảo an toàn cho du khách. Ông Lê Việt Hưng – Phó Giám đốc Sở Du lịch Quảng Ninh cho biết, Sở đã ưu tiên nhiều giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ, bảo đảm an toàn tuyệt đối cho du khách.

Bước vào mùa cao điểm du lịch hè, Sở hy vọng du khách, doanh nghiệp du lịch trong nước và quốc tế tiếp tục quan tâm, ủng hộ đối với du lịch Hạ Long, trải nghiệm cảnh quan tuyệt đẹp của Di sản – Kỳ quan thế giới cũng như những dịch vụ du lịch đẳng cấp, độc đáo với sự cầu thị cao của ngành du lịch Quảng Ninh. Chúng tôi cũng mong muốn nhận được sự ủng hộ của người dân để tiếp tục phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch.

Trước đó, vào ngày 19/7, một tàu du lịch trên vịnh Hạ Long đã gặp sự cố lật tàu khiến nhiều du khách bị mắc kẹt. Sự cố này đã gây ra nhiều lo ngại về vấn đề an toàn du lịch trên vịnh Hạ Long. Sau sự việc, các cơ quan chức năng đã nhanh chóng cứu hộ và ứng phó với tình huống khẩn cấp này.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đạt được nhiều kết quả tích cực, tạo nền móng vững chắc cho mục tiêu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước. Theo báo cáo của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, ngành du lịch Việt Nam đã có bước phục hồi và tăng trưởng mạnh mẽ. Tổng lượng khách quốc tế đến Việt Nam ước đạt hơn 10,6 triệu lượt, tăng 20,7% so với cùng kỳ năm trước; lượng khách du lịch nội địa đạt khoảng 77,5 triệu lượt. Tổng thu từ du lịch ước tính đạt 518 nghìn tỷ đồng, khẳng định vai trò ngày càng quan trọng của ngành du lịch đối với nền kinh tế quốc dân.

Để đạt được những kết quả này, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã triển khai hàng loạt nhiệm vụ trọng tâm, nổi bật là đẩy mạnh chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính, hoàn thiện chính sách miễn thị thực và triển khai hiệu quả các chương trình xúc tiến quảng bá du lịch trong nước và quốc tế. Bộ đã xây dựng và triển khai Chương trình kích cầu phát triển du lịch 2025; tổ chức nhiều hoạt động trong khuôn khổ Năm Du lịch Quốc gia Huế 2025; quảng bá du lịch Việt Nam tại các hội chợ quốc tế và các nước châu Âu như Ý, Thụy Sĩ, Pháp, Ba Lan, Séc, Đức; đưa hình ảnh Việt Nam đến công chúng toàn cầu thông qua các sự kiện điện ảnh lớn như Liên hoan phim Cannes.

Bên cạnh đó, việc mở rộng các chính sách thị thực, như miễn thị thực ngắn hạn cho một số quốc gia, đề xuất các đối tượng ưu tiên và ưu đãi trong quản lý du lịch, cũng được Bộ phối hợp với Bộ Ngoại giao, Bộ Công an đẩy mạnh triển khai nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho du khách quốc tế đến Việt Nam.

Nửa đầu năm 2025 cũng đánh dấu một sự kiện quan trọng trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc: Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới. Đây là quần thể di tích có giá trị lớn về lịch sử, tôn giáo và văn hóa, trải dài trên ba tỉnh Quảng Ninh, Bắc Ninh và Hải Dương.

Tuy nhiên, song hành với phát triển, vấn đề đảm bảo an toàn cho du khách được đặt lên hàng đầu, đặc biệt sau sự cố đau lòng tại Vịnh Hạ Long. Các đơn vị cung cấp dịch vụ cần thường xuyên rà soát, tăng cường biện pháp an toàn để bảo vệ du khách. Bên cạnh đó, việc tăng cường tuyên truyền để doanh nghiệp và du khách nâng cao ý thức văn hóa khi du lịch tại Việt Nam cũng là cần thiết.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đạt được nhiều kết quả trong các lĩnh vực khác: hoàn thiện Chiến lược phát triển ngành công nghiệp văn hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045; xây dựng Đề án quốc tế hóa văn hóa Việt Nam; trình Thủ tướng kế hoạch phát triển thể thao trọng điểm cho Olympics và ASIAD giai đoạn 2026–2046.

Bộ cũng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và bảo vệ không gian mạng thông qua việc ban hành các Thông tư quy định về phát thanh, truyền hình, cấp phép mạng xã hội, trò chơi điện tử. Hàng chục nghìn nội dung vi phạm đã bị gỡ bỏ khỏi các nền tảng như Facebook, TikTok, YouTube, Apple và Google.

Nửa cuối năm 2025 và những năm tiếp theo, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đặt mục tiêu tiếp tục thực hiện hiệu quả Công điện 34/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phát triển du lịch, phấn đấu đạt mục tiêu đón 25 triệu lượt khách quốc tế trong năm 2025. Đồng thời, Bộ sẽ triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025–2035, tổ chức Triển lãm thành tựu kinh tế – xã hội, phục vụ Lễ duyệt binh và diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Tất cả những nỗ lực này đều nhằm khẳng định vị thế của ngành du lịch không chỉ là một ngành dịch vụ đơn thuần, mà còn là động lực tăng trưởng kinh tế bền vững, lan tỏa bản sắc văn hóa và hình ảnh Việt Nam hiện đại, năng động, thân thiện đến bạn bè quốc tế.

Ngày 23 tháng 7 vừa qua, các chuyên gia tâm lý học và du lịch từ Đại học RMIT Việt Nam đã lên tiếng về vụ lật tàu du lịch tại vịnh Hạ Long, nhấn mạnh rằng sự cố này là một hồi chuông cảnh tỉnh mạnh mẽ cho ngành du lịch về việc nâng cao an toàn nhằm khôi phục niềm tin cho du khách và công chúng.

Tiến sĩ Joe Othman, giảng viên cấp cao ngành Tâm lý học tại Đại học RMIT Việt Nam, cho rằng những sự cố như vậy thường gây ra một loạt cảm xúc phức tạp như sợ hãi, lo lắng, buồn bã… không chỉ với du khách mà cả với chủ tàu. Lượng khách du lịch cũng được dự báo sẽ sụt giảm phần nào đó, kéo theo đó là thu nhập của người dân địa phương cũng bị ảnh hưởng.

Đặc biệt, Hạ Long là một địa phương không đông dân, nơi mọi người thường có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Vì thế, các đơn vị kinh doanh du lịch có thể cảm nhận được nỗi đau tập thể và trách nhiệm cộng đồng. Tiến sĩ Othman nhấn mạnh rằng, trong tình huống này, các bên liên quan cần phải cùng nhau nỗ lực để nâng cao an toàn và khôi phục niềm tin cho du khách.

Thạc sĩ Lê Huy Hoàng, bộ môn Tâm lý học tại Đại học RMIT Việt Nam, nhận định rằng các nghiên cứu về thảm họa hàng hải cho thấy cộng đồng địa phương có thể bị ảnh hưởng khi điểm đến du lịch bỗng trở thành nơi “tưởng niệm”. Điều này có thể dẫn đến những ảnh hưởng lâu dài về tâm lý và kinh tế cho cộng đồng.

Tiến sĩ Katrina Phillips, giảng viên cấp cao ngành Tâm lý học tại Đại học RMIT Việt Nam, phân tích rằng khi được chứng kiến hoặc nghe kể về một thảm họa như vụ việc ở vịnh Hạ Long, rủi ro vốn trừu tượng bỗng trở nên rất thật, điều đó làm tăng đáng kể mức độ cảnh giác và sợ hãi của du khách. Điều này có thể ảnh hưởng đến quyết định du lịch trong tương lai, đặc biệt với các gia đình có trẻ nhỏ hoặc người già, những người có xu hướng hủy hoặc hoãn chuyến đi sau các sự cố như vậy.

Tiến sĩ Justin Matthew Pang, Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Quản trị du lịch và khách sạn Đại học RMIT Việt Nam, chia sẻ rằng đối với du khách nước ngoài, họ không quen thuộc với đặc điểm thời tiết nên có thể đánh giá thấp rủi ro và vẫn mạo hiểm tham quan, khám phá vịnh Hạ Long. Tuy nhiên, tiến sĩ Pang nhấn mạnh rằng trách nhiệm chính thuộc về các chủ tàu và cơ quan chức năng, không phải khách du lịch.

Để khôi phục lòng tin của công chúng và du khách, tiến sĩ Pang kêu gọi các chủ tàu phải quản lý nghiêm ngặt số lượng người trên tàu, đảm bảo đủ áo phao…. Đồng thời, đề xuất cơ quan chức năng nên ban hành lệnh cấm toàn diện các hoạt động tàu thuyền khi thời tiết xấu, nhằm bảo vệ cả người dân địa phương lẫn du khách. Bên cạnh việc tăng cường kiểm tra an toàn, đánh giá các chủ tàu thường xuyên và xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm từ cơ quan chức năng, các chiến dịch truyền thông giáo dục cộng đồng và thông tin dự báo thời tiết rõ ràng sẽ đóng vai trò then chốt.

Tiến sĩ Pang cũng dẫn chứng thảm kịch chìm phà MV Sewol tại Hàn Quốc năm 2014 đã cướp đi 304 sinh mạng. Lúc đó, Hàn Quốc đã phản ứng bằng cách gây áp lực với các hiệp hội hàng hải, thành lập các tổ chức an toàn từ cơ sở và xây dựng văn hóa trách nhiệm. Tiến sĩ Pang nhấn mạnh rằng Việt Nam có thể học tập cách làm của Hàn Quốc, chính quyền cần tăng cường xây dựng ý thức trách nhiệm chăm sóc hành khách đối với chủ tàu để lấy lại niềm tin từ người dân địa phương và khách du lịch, hướng đến tư duy vận hành an toàn và lấy khách hàng làm trọng tâm.

Theo thời gian, những hành vi nguy hiểm sẽ bị loại bỏ, từ đó hình thành một ngành du lịch an toàn, bền vững, được vận hành theo những chuẩn mực tốt nhất và có trách nhiệm. Điều này không chỉ giúp khôi phục niềm tin của du khách mà còn góp phần phát triển ngành du lịch một cách lành mạnh và lâu dài.