Ngày 24/7, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đã tổ chức buổi giới thiệu cuốn sách “Nhận diện văn hóa trong không gian số”, do Phó Giáo sư-Tiến sỹ Vũ Trọng Lâm và Tiến sỹ Nguyễn Việt Lâm đồng chủ biên. Sự kiện này đánh dấu sự ra mắt của một công trình tiên phong, đặt nền móng lý luận và thực tiễn cho việc xây dựng văn hóa trong bối cảnh mới của thời đại số.

Cuốn sách gồm 4 chương, bắt đầu bằng việc giải thích rõ ràng khái niệm và các đặc trưng cơ bản của văn hóa số. Văn hóa số được định nghĩa là toàn bộ phương thức sáng tạo, lưu giữ, truyền bá và tiếp nhận các giá trị văn hóa thông qua nền tảng công nghệ kỹ thuật số. Đồng thời, nó cũng là tập hợp những quy tắc, chuẩn mực đạo đức và pháp luật điều chỉnh hành vi con người trong môi trường số. Cuốn sách còn trình bày các nội dung như văn hóa tương tác số, văn hóa sáng tạo nội dung số, văn hóa tiêu dùng số, hay văn hóa đạo đức số… một cách mạch lạc và dễ hiểu.

Nhóm tác giả không chỉ tập trung vào lý thuyết mà còn đặt những vấn đề này trong bối cảnh thực tiễn của Việt Nam, tạo nên sự gắn bó giữa tư duy học thuật và yêu cầu của thực tiễn. Bên cạnh việc định hình cơ sở lý luận, cuốn sách còn cho thấy sức hấp dẫn ở cách tiếp cận đối sánh và mở rộng tầm nhìn, liên hệ với một số quốc gia trên thế giới. Chương 2 đi sâu nghiên cứu chính sách và chiến lược phát triển văn hóa số tại các quốc gia đi đầu như Liên minh châu Âu, Anh, Tây Ban Nha, và một số nước khác.

Cuốn sách cũng dành chương 3 để luận bàn về các yếu tố tác động đến văn hóa trong không gian số, như truyền thông xã hội, sự phát triển trí tuệ nhân tạo, biến đổi lối sống cá nhân và cả những hệ lụy như khủng hoảng giá trị, xâm hại quyền riêng tư, hay suy thoái đạo đức trong môi trường ảo.

Chương 4 có giá trị thực tiễn cao khi nhóm tác giả tập trung vào thực trạng phát triển văn hóa số ở Việt Nam và đề xuất hệ thống giải pháp toàn diện. Các giải pháp bao gồm hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng cường giáo dục văn hóa số, phát triển các nền tảng số nội địa, và khuyến khích sáng tạo nội dung số mang bản sắc Việt. Đặc biệt, cuốn sách nhấn mạnh vai trò của công dân số, những người vừa được thụ hưởng, vừa là chủ thể sáng tạo trong không gian số, cần được đào tạo, hướng dẫn, hỗ trợ để phát huy hiệu quả sức mạnh văn hóa quốc gia – dân tộc trong thời đại mới.

Cuốn sách “Nhận diện văn hóa trong không gian số” là một tác phẩm quan trọng, góp phần xây dựng hệ thống những vấn đề lý luận và thực tiễn về văn hóa trong không gian số ở Việt Nam. Đây là một tài liệu tham khảo giá trị cho những ai quan tâm đến việc xây dựng và phát triển văn hóa trong thời đại số. Thêm vào đó, cuốn sách cũng đem lại kiến thức mới và những quan điểm mới về văn hóa trong không gian số. Sự kiện ra mắt cuốn sách đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu, chuyên gia trong lĩnh vực văn hóa và công nghệ số.

Việc học làm công dân số hiện nay là một hành trình dài, đòi hỏi sự kiên nhẫn, khả năng thích nghi cũng như sự đồng hành chặt chẽ giữa chính quyền và nhân dân. Mục tiêu cốt lõi của quá trình này là giúp người dân nhận thức rõ ràng về lợi ích của chuyển đổi số trong đời sống hàng ngày, từ đó khuyến khích mọi người chủ động tham gia vào quá trình chuyển đổi số. Sự phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ của công nghệ số đã làm thay đổi mọi mặt của đời sống xã hội, từ phương thức học tập, lao động, thực hiện dịch vụ hành chính công, hoạt động thương mại đến cách thức giao tiếp xã hội.

Trong bối cảnh hiện nay, khái niệm công dân số đang ngày càng được quan tâm rộng rãi. Thống kê cho thấy, tỷ lệ người dân sử dụng điện thoại thông minh và internet đã ở mức cao, tạo ra nền tảng quan trọng cho việc thực hiện chuyển đổi số trên toàn dân. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một bộ phận người dân, đặc biệt là người cao tuổi, lao động phổ thông, và những người sống ở vùng sâu, vùng xa, mặc dù có thiết bị kết nối mạng nhưng lại chưa có đủ kỹ năng để tận dụng các tiện ích của công nghệ số. Họ thường gặp khó khăn khi sử dụng dịch vụ công trực tuyến hay thực hiện thanh toán điện tử.

Để hỗ trợ người dân trong việc áp dụng công nghệ số vào đời sống, các tổ công nghệ số cộng đồng đã được thành lập. Họ trực tiếp đến từng hộ gia đình để hướng dẫn người dân cài đặt ứng dụng, tạo tài khoản định danh điện tử, đăng ký tiêm vaccine và thực hiện thanh toán hóa đơn điện, nước trực tuyến. Bên cạnh đó, Tỉnh đoàn cũng đã triển khai các đội hình tình nguyện hỗ trợ chính quyền cơ sở trong việc triển khai mô hình hành chính điện tử và chuyển đổi số tại 102 đơn vị hành chính cấp xã. Qua sự hỗ trợ của đoàn viên, thanh niên, nhiều người dân, đặc biệt là người lớn tuổi và những người ít tiếp xúc với công nghệ, đã có thể tự tin và thành thạo hơn trong việc sử dụng các dịch vụ công trực tuyến và tiện ích công nghệ.

Học làm công dân số không chỉ đơn thuần là học cách sử dụng công nghệ mà còn bao gồm việc học cách sống an toàn và có trách nhiệm trên không gian mạng. Người dân cần được trang bị kỹ năng nhận diện các hành vi lừa đảo trên nền tảng số và biết cách bảo vệ thông tin cá nhân của mình. Do đó, việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức cảnh giác và chú ý bảo mật quyền riêng tư trên tài khoản của họ là vô cùng quan trọng.

Tóm lại, quá trình học làm công dân số là một quá trình dài hạn, đòi hỏi sự nỗ lực và hợp tác chặt chẽ giữa chính quyền và nhân dân. Mục tiêu của quá trình này là giúp người dân tận dụng được các tiện ích của công nghệ số để cải thiện chất lượng đời sống và phát triển kinh tế – xã hội một cách bền vững. Chuyển đổi số không chỉ là một quá trình công nghệ mà còn là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại.

Trong gần 80 năm qua, phong trào Bình dân học vụ đã trở thành một trang sử huy hoàng trong lịch sử giáo dục của Việt Nam. Hàng triệu người dân Việt Nam đã lần đầu tiên biết đọc và biết viết nhờ phong trào này. Ngày nay, trong kỷ nguyên số, khát vọng nâng cao dân trí đang được tiếp nối bằng một hình thức mới – ‘bình dân học vụ số’. Thay vì chỉ là con chữ, thì nay là tri thức công nghệ và kỹ năng số hóa – những năng lực thiết yếu giúp mỗi người dân trở thành công dân số thực thụ.

Tuổi trẻ Thủ đô đang là lực lượng tiên phong, bằng tinh thần tiên phong và trái tim nhân ái, góp phần thắp lên ngọn lửa tri thức ấy một cách lặng lẽ nhưng bền bỉ. Họ đang giúp không ai bị bỏ lại phía sau trên hành trình phát triển. Phong trào ‘Bình dân học vụ số’ không chỉ đơn thuần là một hoạt động thiện nguyện mà còn là một sứ mệnh vì công bằng và sự phát triển bền vững trong thời đại số.

Khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát động phong trào Bình dân học vụ – một trong những phong trào giáo dục nhân dân vĩ đại nhất trong lịch sử dân tộc. Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ, khoảng cách tri thức vẫn là một rào cản hiện hữu, đặc biệt là khoảng cách số. Tuổi trẻ Thủ đô đã và đang hóa thân thành những ‘giảng viên công nghệ’ không giáo án, không bục giảng, nhưng có sự kiên trì và lòng kiên nhẫn để truyền đạt kỹ năng số cho cộng đồng.

Với tâm thế chủ động và trái tim trách nhiệm, họ đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực, như hướng dẫn người dân sử dụng điện thoại thông minh, truy cập dịch vụ công trực tuyến và sử dụng mạng internet an toàn. Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu đã phát động phong trào ‘Bình dân học vụ số’ với mục tiêu giúp người dân, đặc biệt là những người còn khó khăn, có thể tiếp cận tri thức công nghệ và kỹ năng số hóa.

Thông qua phong trào này, tuổi trẻ Thủ đô đang tiếp tục viết nên một trang sử mới trong lịch sử giáo dục của Việt Nam, bằng cách giúp người dân vượt qua ‘khoảng cách số’ và hòa nhập vào cuộc cách mạng số. Việc phổ cập kỹ năng số cho người dân không chỉ giúp họ tiếp cận được với những tiện ích của công nghệ mà còn giúp họ có thể tham gia một cách có hiệu quả vào các hoạt động kinh tế, xã hội.

Sự tham gia của tuổi trẻ trong phong trào này không chỉ giúp họ trưởng thành mà còn giúp họ phát triển một cách toàn diện. ‘Bình dân học vụ số’ là sự tiếp nối trực tiếp của phong trào Bình dân học vụ trước kia và có ý nghĩa rất lớn trong việc giảm khoảng cách số. Tuổi trẻ Thủ đô đang thể hiện vai trò của mình trong việc đảm bảo công bằng về tiếp cận thông tin và tri thức.

Sự đóng góp của họ là cần thiết và thiết thực trong tiến trình phát triển bền vững của đất nước. Từ các mô hình tiêu biểu trong việc triển khai ‘bình dân học vụ số’, có thể nhận thấy vai trò của tuổi trẻ trong việc phổ cập tri thức công nghệ. Điều quan trọng là mỗi cá nhân trẻ đều có thể trở thành một điểm sáng trong việc lan tỏa tri thức và chuyển giao công nghệ một cách thuận lợi và công bằng.

Cuộc cách mạng số đang là xu thế của thời đại và đòi hỏi mỗi người dân phải được trang bị kỹ năng số để có thể hòa nhập. Tuổi trẻ Thủ đô, bằng những hành động thiết thực và tiếp nối truyền thống của cha ông, đã giúp mọi người tiếp cận gần hơn với cuộc cách mạng số. Họ đang góp phần viết nên một lịch sử mới về tinh thần đoàn kết và sẻ chia trong cộng đồng.

Truyền thống ‘hướng về dân’ trong giáo dục đã được tiếp nối một cách linh hoạt và sáng tạo để thế hệ trẻ có thể chung tay giải quyết những vấn đề của thời đại. Đó cũng là bản cam kết của tuổi trẻ trong và ngoài nước để tạo ra lợi thế trong phát triển bền vững của thế hệ tiếp theo thông qua một số chiến lược toàn diện.