Chính phủ Việt Nam đã chính thức ban hành Quyết định 347 vào tháng 2 năm 2025, phê duyệt Đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030. Mục tiêu chính của đề án là xây dựng và phát triển ít nhất 1 hoặc 2 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng trong mỗi lĩnh vực công nghệ ưu tiên của công nghiệp 4.0. Đặc biệt, các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, công nghiệp bán dẫn và công nghệ sinh học sẽ có ít nhất 2 hoặc 3 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng trải rộng trên ba miền Bắc – Trung – Nam.

Mỗi mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng dự kiến sẽ được dẫn dắt bởi một cơ sở giáo dục đại học có thế mạnh, cùng với sự tham gia của ít nhất 5 cơ sở giáo dục đại học khác và một số doanh nghiệp trong nước và nước ngoài. Các mạng lưới này sẽ tổ chức ít nhất 1 chương trình xuất sắc về đào tạo thích ứng, đào tạo lại, đào tạo nâng cao, đào tạo chuyên sâu cho phát triển nguồn nhân lực trong một số lĩnh vực công nghệ ưu tiên của công nghiệp 4.0. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực mà còn góp phần thúc đẩy nghiên cứu và phát triển công nghệ tại Việt Nam.

Một trong những mục tiêu quan trọng của đề án là thu hút ít nhất 100 nhà khoa học và chuyên gia giỏi là người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài tham gia giảng dạy, nghiên cứu khoa học trong các cơ sở giáo dục đại học ở Việt Nam. Điều này nhằm mục đích tăng cường hợp tác quốc tế, chuyển giao công nghệ và kinh nghiệm, giúp nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học tại Việt Nam.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã lựa chọn 13 cơ sở giáo dục đại học để dẫn dắt các trung tâm đào tạo xuất sắc, tài năng về công nghệ ở 9 lĩnh vực. Những cơ sở giáo dục đại học này sẽ đóng vai trò là hạt nhân của mạng lưới, giúp định hướng và triển khai các hoạt động đào tạo và nghiên cứu khoa học trong khuôn khổ đề án.

PGS.TS Nguyễn Hoàng Long, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải, cho biết trường đã thiết lập được một mạng lưới quy mô lớn với 12 cơ sở giáo dục đại học uy tín và 2 viện nghiên cứu chuyên ngành, cùng với các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ, xây dựng và giao thông. Trường sẽ chủ trì và phối hợp với các đơn vị trong mạng lưới thiết kế các chương trình đào tạo xuất sắc tài năng, tích hợp trí tuệ nhân tạo, IoT, dữ liệu lớn, công nghệ vật liệu mới và năng lượng xanh vào chương trình đào tạo và giáo trình giảng dạy.

Đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học tại Việt Nam, hướng tới đáp ứng nhu cầu của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư. Thông qua đề án này, Việt Nam kỳ vọng sẽ tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động trong thời kỳ hội nhập quốc tế và chuyển đổi số.

Công nghệ 4.0 đang đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa tại Việt Nam. Bằng cách ứng dụng công nghệ vào các bảo tàng và di tích lịch sử, không gian văn hóa đang trở nên sống động và hấp dẫn hơn, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ.

Việc ứng dụng công nghệ 4.0 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đã mang lại những trải nghiệm mới mẻ cho người xem. Những tác phẩm nghệ thuật không còn là những hình ảnh tĩnh mà đã trở thành “câu chuyện hình ảnh sống”, cho phép người xem tương tác và khám phá một cách sâu sắc hơn. Từ năm 2021, lượng khách trẻ đến bảo tàng đã tăng vọt lên 40% tổng lượng khách tham quan, không chỉ để học hỏi mà còn chia sẻ trải nghiệm trên mạng xã hội, tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ.

Không chỉ Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Văn Miếu – Quốc Tử Giám cũng là một điểm đến nổi bật với việc ứng dụng công nghệ 4.0 trong việc tái hiện truyền thống khoa cử xưa. Qua công nghệ 3D mapping, thực tế tăng cường (AR) và trí tuệ nhân tạo (AI), du khách có thể khám phá di tích ở mọi lúc, mọi nơi. Hệ thống trợ lý du lịch ảo, tour tham quan ảo 3D, và trải nghiệm VR360 giúp khách tham quan khám phá di tích một cách linh hoạt và phong phú.

Các buổi trình diễn ánh sáng 3D mapping ban đêm tại Văn Miếu đã biến nơi này thành một không gian văn hóa sáng tạo, giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, thu hút đông đảo du khách. Việc ứng dụng công nghệ 4.0 đã giúp Văn Miếu trở thành một điểm đến yêu thích của nhiều người, đặc biệt là các bạn trẻ.

Việc “đánh thức” di sản bằng công nghệ không chỉ là xu hướng mà đang trở thành sứ mệnh chung, giúp mỗi di sản có cơ hội kể lại câu chuyện của mình theo ngôn ngữ mới, lay động và lan tỏa trong cộng đồng số. Qua việc ứng dụng công nghệ 4.0, di sản văn hóa của Việt Nam đang được bảo tồn và phát huy một cách hiệu quả, giúp thế hệ trẻ có thể tiếp cận và tìm hiểu về văn hóa, lịch sử của dân tộc một cách dễ dàng và hấp dẫn hơn.

Thôn Khuôn Thống, xã Xuân Vân, đã nổi lên như một hình mẫu trong việc xây dựng và phát triển thôn thông minh, không ngừng nỗ lực để đạt được các tiêu chí của nông thôn mới kiểu mẫu. Bằng cách ứng dụng công nghệ 4.0 vào đời sống, sản xuất và kinh doanh, người dân trong thôn đã có thể thay đổi tư duy và nâng cao thu nhập một cách đáng kể.

Việc áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý và điều hành đã giúp thôn Khuôn Thống giảm thiểu thời gian và công sức trong việc thông báo và triển khai công việc. Ông Nguyễn Năng Thuận, Trưởng thôn, cho biết rằng trước đây, ông phải trực tiếp đến từng nhà để thông báo về các cuộc họp và công việc. Tuy nhiên, với việc lập một nhóm Zalo chung, việc thông báo và trao đổi thông tin đã trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn bao giờ hết.

Không chỉ dừng lại ở đó, thôn Khuôn Thống còn lắp đặt hệ thống loa truyền thanh thông minh, giúp người dân tiếp cận thông tin một cách dễ dàng và nhanh chóng. Đến nay, 100% hộ gia đình đã được thông tin và tuyên truyền về chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của nhà nước. Điều này đã giúp người dân trong thôn có thể cập nhật thông tin một cách kịp thời và chính xác.

Khuôn Thống có tổng diện tích 310 ha cây ăn quả, chủ yếu là bưởi và na. Trước đây, người dân phải tự tìm mối bán buôn và bán lẻ tại các chợ đầu mối. Tuy nhiên, từ khi mạng Internet phát triển, người dân đã biết tận dụng sức mạnh công nghệ để quảng bá sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử và ứng dụng công nghệ livestream. Chị Nguyễn Thị Nhung, một người dân trong thôn, cho biết rằng trong 2 năm gần đây, chị đã tập trung livestream bán bưởi trước mỗi vụ thu hoạch. Việc này đã giúp chị và nhiều người dân khác trong thôn thuận lợi hơn trong việc kinh doanh và buôn bán.

Thôn Khuôn Thống đã có hơn chục hộ nông dân thường xuyên livestream bán nông sản. Trong mỗi hộ, đều có ít nhất 1 người có điện thoại di động 3G/4G và 100% gia đình có truy cập internet cáp quang. Điều này đã giúp người dân trong thôn có thể dễ dàng tiếp cận với công nghệ và ứng dụng nó vào trong cuộc sống hàng ngày.

Để thuận lợi cho người dân, thôn đã thành lập tổ công nghệ số, giúp tuyên truyền, hướng dẫn và trợ giúp người dân thực hiện dịch vụ công trực tuyến. Tổ cũng hướng dẫn người dân cài đặt các phần mềm ứng dụng để trao đổi trên môi trường mạng. Nhờ đó, thu nhập bình quân của người dân Khuôn Thống đạt trên 72 triệu đồng/người/năm, mức cao nhất nhì xã Xuân Vân. Điều này cho thấy, việc ứng dụng công nghệ thông tin và thay đổi thói quen, tư duy sản xuất của người nông dân đã đạt được những kết quả quan trọng.

Từ kết quả của thôn thông minh Khuôn Thống, xã Xuân Vân đang tập trung nghiên cứu và xây dựng chương trình du lịch nông nghiệp đặc thù của thôn và các thôn có điều kiện tương ứng theo hướng du lịch thông minh. Mục tiêu là kích hoạt tính đa giá trị trong phát triển làng thông minh gắn với xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu tại địa phương.

Ở tỉnh Tuyên Quang, Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” đã được triển khai một cách hiệu quả thông qua việc hỗ trợ các tổ nhóm sinh kế và hợp tác xã do phụ nữ làm chủ trong việc ứng dụng công nghệ 4.0 vào sản xuất và kết nối thị trường. Nhờ đó, nhiều hội viên phụ nữ đã có thể nâng cao thu nhập, tạo việc làm và vươn lên làm giàu bền vững.

Các cấp Hội Phụ nữ tại Tuyên Quang đã hỗ trợ 52 tổ nhóm sinh kế và hợp tác xã ứng dụng công nghệ 4.0. Bên cạnh đó, họ cũng đã tổ chức 55 hội nghị tập huấn cho 1.700 người tham gia về hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ 4.0 nhằm nâng cao quyền năng kinh tế cho tổ, nhóm sinh kế. Việc ứng dụng công nghệ 4.0 đã giúp các sản phẩm của hội viên phụ nữ tiếp cận được với thị trường rộng lớn hơn thông qua sàn thương mại điện tử, từ đó tăng doanh thu và cải thiện đời sống.

Một ví dụ điển hình là Hợp tác xã Nông sản Dầu Lạc Đồng Yên, đã ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản xuất và kết nối thị trường. Nhờ đó, sản phẩm dầu lạc của họ đã được bán đi các tỉnh, thành trên cả nước thông qua chiếc điện thoại thông minh. Chị Mạc Thị Miến, Giám đốc Hợp tác xã Nông sản Dầu Lạc Đồng Yên, xã Đồng Yên cho biết, trước đây họ chỉ chờ thương lái đến mua trực tiếp, nhưng nay đã có thể bán hàng online và tiếp cận chuyển đổi số để quảng bá và phát triển sản phẩm.

Tương tự, chị Phạm Thị Hồng, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Hồng Phát, xã Kim Bình, đã mạnh dạn phát triển các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ nhờ sự hỗ trợ từ các cấp Hội Phụ nữ. Sản phẩm trà túi lọc đậu đen xanh lòng của Hợp tác xã đã đạt OCOP 4 sao vào năm 2021 và năm 2022 được UBND tỉnh Tuyên Quang công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu của tỉnh. Hiện, Hợp tác xã tạo việc làm cho 6 lao động tại xưởng, với mức lương từ 6-8 triệu đồng/người/tháng và doanh thu trên 4 tỷ đồng/năm.

Những kết quả tích cực từ việc ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản xuất và kết nối thị trường đã cho thấy sự hỗ trợ của các cấp Hội Phụ nữ đối với phụ nữ và trẻ em đã mang lại hiệu quả tích cực. Điều này không chỉ giúp nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của địa phương.