Nhắc đến vaccine Covid-19, người ta không thể không nhớ ngay đến TS. Kariko Katalin – người phụ nữ đã vượt qua cả rào cản của bệnh tật và đau khổ, cương quyết đương đầu trên hành trình tìm ra công nghệ mRNA. Công nghệ này không chỉ tạo ra loại những vaccine Covid-19 tiên tiến nhất thế giới mà còn mở ra cơ hội điều trị ung thư, bệnh tim và các bệnh truyền nhiễm khác.

Nhờ công trình mang tầm cỡ thế kỷ này mà đến ngày 20/1/2022, TS. Kariko Katalin cùng 2 cộng sự là GS. Drew Weissman và GS. Pieter Cullis đã xuất sắc giành được Giải thưởng Chính trị giá tới 3 triệu USD của VinFuture mùa đầu tiên. Đặc biệt, bà còn được yêu mến gọi bằng biệt danh “người phụ nữ được cả thế giới biết ơn”.

Hòa chung không khí của Giải thưởng VinFuture mùa II, TS. Kariko Katalin mới đây có những chia sẻ đầy chân thật và xúc động sau gần 1 năm được vinh danh. Hãy cùng lắng nghe tâm sự của bà nhé!

Những bước tiến và cơ hội mới sau VinFuture

Gần 1 năm sau chuyến đi tới Hà Nội để nhận Giải thưởng Chính VinFuture (VinFuture Grand Prize), cuộc sống và công việc của bà chắc hẳn đã có nhiều thay đổi?

Thực sự năm qua là 1 năm rất bận rộn khi công trình của chúng tôi được cộng đồng khoa học và thế giới biết đến nhiều hơn. Và tôi đang phải học cách để thích ứng với sự nổi tiếng bất ngờ này (cười).

Sau VinFuture, chúng tôi tiếp tục nhận nhiều giải thưởng lớn khác như Giải thưởng Japan Prize tại Nhật Bản, Giải thưởng Tang ở Đài Loan, Giải thưởng Lasker, Giải thưởng Gairdner của Canada… Sắp tới đây là một giải thưởng khác ở Thụy Sĩ.

Tôi di chuyển liên tục giữa châu Á, châu Âu và Mỹ, có cơ hội gặp gỡ nhiều người rất thú vị. Tôi đã gặp những nhà sinh học, nhà toán học và các nhà khoa học trong nhiều lĩnh vực khác nữa, điều mà trước đây tôi không thường làm.

Công việc quá lớn khiến tôi thậm chí chẳng có thời gian để ngủ! Đầu tháng 10 vừa rồi, tôi đã phải tạm dừng công việc Phó Chủ tịch cấp cao ở BioNTech (Đức) dù vẫn giữ vai trò cố vấn.

Còn nghiên cứu về công nghệ mRNA mà bà đã theo đuổi rất nhiều năm thì sao, sau vaccine Covid-19, công nghệ này đã có thêm tiến triển gì sau khi nhận được Giải thưởng Chính VinFuture?

Vaccine mRNA là một minh chứng về sự kỳ diệu của khoa học, công nghệ trong việc giải quyết các vấn đề cấp bách toàn cầu, như là đại dịch Covid-19, nhằm mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho mọi người. Nghiên cứu giúp tôi nhận được giải thưởng cao nhất của VinFuture và cũng nhờ đó mà chúng tôi đã đạt được nhiều bước tiến mới.

Công nghệ mRNA rất tiềm năng và hiện lĩnh vực này đang phát triển hết sức mạnh mẽ. Đơn cử, Moderna hiện đang trong giai đoạn 3 thử nghiệm lâm sàng vắc-xin chống lại virus hợp bào hô hấp RSV và virus Cytomegalo CMV. Nhiều loại vắc-xin chống HIV khác nhau cũng đang được phát triển bằng công nghệ này. Trong khi đó, BioNTech đang đầu tư cho các kháng thể đặc hiệu chống lại tế bào ung thư.

Nghĩa là chúng ta có thể sắp có vaccine phòng ngừa ung thư?

Không phải tất cả sản phẩm cuối cùng chúng ta mong muốn đều là vaccine, mà đó có thể là một số kháng thể trung hòa hay những kháng thể thông thường như protein nhằm ức chế ung thư vú do đột biến gen BRCA1.

Tuy nhiên, liệu pháp kháng thể thường rất đắt đỏ và ít người có khả năng chi trả. Trong khi đó, kháng thể chống ung thư được tạo ra bởi công nghệ mRNA lại có giá thành rẻ hơn. Vì thế, liệu pháp mRNA chống ung thư có thể xem là một giải pháp cân bằng về tài chính.

Giải thưởng VinFuture giúp nâng cao vị thế Việt Nam

Là chủ nhân của Giải thưởng Chính VinFuture mùa đầu tiên, TS. nghĩ sao về chủ đề mà VinFuture đưa ra năm nay – “Hồi sinh và Tái thiết”?

Đó là một chủ đề rất ý nghĩa và thiết thực. Chúng ta đã thấy thế giới bị Covid-19 tàn phá ra sao. Tất cả các quốc gia, lĩnh vực đều chịu thiệt hại nặng nề. Không chỉ kinh tế – xã hội mà tâm lý con người cũng cần được chữa lành sau những tổn thương vì bị cách ly trong thời gian dài.

Mọi người đều đang nỗ lực để làm điều đó. Nên hơn lúc nào hết, thế giới đang rất cần những giải pháp đột phá để đẩy nhanh quá trình phục hồi sau đại dịch. VinFuture đã rất đúng đắn khi tìm kiếm những phát minh khoa học như thế.

Phải chăng là TS. đã có dự đoán về lĩnh vực và phát minh sẽ chiến thắng Giải thưởng VinFuture năm nay?

Vụ đại hỏa hoạn suốt 7 ngày đêm thiêu rụi thành Rome gần 2.000 năm trước khiến con người nhận ra nhu cầu về công tác cứu hỏa. Tương tự, chúng ta không nên chờ một điều gì đó xảy đến, ví dụ như Covid-19, rồi mới nghĩ tới giải pháp. Chúng ta cần những người có chuyên môn và sẵn sàng đi khắp thế giới, những người có khả năng quan sát và phát hiện ra các vấn đề của nhân loại, đặc biệt là các mầm bệnh, để tìm ra cách phòng chống, chữa trị. Vì thế, tôi cho rằng những nghiên cứu để phòng chống các dịch bệnh tiếp theo ở quy mô toàn cầu vẫn có thể có cơ hội giành giải VinFuture.

Từ trải nghiệm cá nhân, bà đánh giá thế nào về đóng góp của VinFuture cho nhân loại nói chung và Việt Nam nói riêng?

VinFuture ra đời từ lòng hảo tâm với giá trị và sự đầu tư không hề nhỏ. Điều đặc biệt, giải thưởng hào phóng và ý nghĩa này lại không xuất phát từ một quốc gia siêu cường. Trước đây, tôi chưa từng nghĩ có thể có một giải thưởng lớn như thế từ Việt Nam. Điều này thể hiện tầm nhìn của những nhà sáng lập về khả năng thay đổi thế giới của các phát minh khoa học, công nghệ.

Dù mới bước sang mùa thứ 2 nhưng VinFuture đã giúp nâng cao hình ảnh và vị thế của Việt Nam trên bản đồ khoa học quốc tế thông qua nỗ lực tìm kiếm và vinh danh các phát minh đến từ những nhà khoa học hàng đầu thế giới, những “người hùng” tiên phong trong giới khoa học công nghệ đã và đang giải quyết các vấn đề chung của nhân loại một cách thiết thực. Rất nhiều nhà khoa học tài giỏi và uy tín cũng đã tìm đến VinFuture để hiểu hơn về một nền khoa học Việt Nam đang nở rộ và về một quốc gia đang mạnh mẽ vươn ra quốc tế. Đó là một sự khởi đầu tuyệt vời cho một giải thưởng toàn cầu mới mẻ.

Xin cảm ơn bà!

Theo Reuters, có nhiều bằng chứng cho thấy các doanh nghiệp đã buộc phải đóng cửa khi người lao động nhiễm bệnh và cách ly tại nhà, trong khi những người khác quyết định không ra đường vì nguy cơ lây nhiễm cao hơn.

Zhong Nanshan, một nhà dịch tễ học nổi tiếng của Trung Quốc, nói với truyền thông rằng biến thể Omicron phổ biến ở nước này có khả năng lây truyền rất cao, một người nhiễm bệnh có thể lây lan cho 18 người khác.

“Chúng ta có thể ghi nhận hàng chục hoặc hàng trăm nghìn người nhiễm bệnh ở một số thành phố lớn”, ông Zhong nói.

Trong bối cảnh quy định xét nghiệm COVID-19 thường xuyên đối với cư dân Bắc Kinh bị loại bỏ và chỉ còn áp dụng với các nhóm cụ thể như nhân viên y tế, số liệu thống kê chính thức về các ca nhiễm mới đã giảm mạnh.

Bắc Kinh ghi nhận 1.661 ca mắc mới COVID-19 trong ngày 10/12, giảm 42% so với con số 3.974 ca của ngày 6/12, một ngày trước khi các chính sách phòng dịch được nới lỏng. Nhưng có dấu hiệu cho thấy con số này không phản ánh chính xác tình hình dịch bệnh ở thành phố gần 22 triệu dân.

“Trong công ty của tôi, số người âm tính COVID-19 gần như bằng không”, nữ nhân viên một công ty du lịch và tổ chức sự kiện ở Bắc Kinh cho biết. “Chúng tôi nhận ra rằng điều này là không thể tránh khỏi. Mọi người sẽ phải làm việc ở nhà”.

Chủ nhật là ngày làm việc bình thường của các cửa hàng ở Bắc Kinh, và đường phố thường rất nhộn nhịp, đặc biệt là ở những địa điểm như khu phố Shichahai.

Nhưng rất ít người ra ngoài vào hôm nay, 11/12, và các trung tâm thương mại ở Triều Dương, quận đông dân nhất của Bắc Kinh, gần như vắng tanh với nhiều thẩm mỹ viện, nhà hàng, cửa hàng bán lẻ đóng cửa.

Mark Williams, chuyên gia kinh tế châu Á tại Capital Economics, cho biết: “Việc bước ra khỏi zero COVID cuối cùng sẽ cho phép mô hình chi tiêu của người tiêu dùng trở lại bình thường, nhưng nguy cơ lây nhiễm cao hơn sẽ khiến chi tiêu trực tiếp giảm trong nhiều tháng sau khi mở cửa trở lại”.

Nền kinh tế Trung Quốc có thể tăng trưởng 1,6% trong quý đầu tiên của năm 2023 so với một năm trước đó, và 4,9% trong quý thứ hai, theo Capital Economics.

Nhà dịch tễ học Zhong Nanshan cũng cho biết sẽ mất vài tháng trước khi cuộc sống trở lại bình thường. “Tôi nghĩ rằng sẽ vào khoảng nửa đầu năm sau, sau tháng 3”, ông nói.

Mặc dù Trung Quốc đã dỡ bỏ hầu hết các biện pháp phòng chống COVID-19 trong nước, nhưng biên giới quốc tế của nước này gần như vẫn đóng cửa đối với người nước ngoài, bao gồm cả khách du lịch.

Những người nhập cảnh Trung Quốc sẽ phải trải qua 5 ngày cách ly tập trung và thêm 3 ngày tự theo dõi tại nhà.

Nhưng có những dấu hiệu cho thấy các quy tắc này có thể thay đổi.

Nhân viên tại sân bay quốc tế chính ở thành phố Thành Đô, khi được hỏi liệu các quy tắc cách ly có được nới lỏng hay không, đã nói rằng kể từ thứ Bảy (10/12), việc một người có cần thực hiện 3 ngày cách ly tại nhà hay không sẽ phụ thuộc vào chính quyền địa phương.

Theo Reuters

Về tình hình dịch COVID-19 hôm nay , Bộ Y tế cho biết từ 16 giờ ngày 10-12 đến 16 giờ ngày 11-12, cả nước ghi nhận 194 ca mắc, giảm mạnh so với ngày hôm qua. Đây cũng là ngày có số mắc thấp nhất gần 2 tháng qua.

Kể từ đầu dịch đến nay, Việt Nam có 11.520.639 ca nhiễm, đứng thứ 13/230 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong khi với tỉ lệ số ca nhiễm/1 triệu dân, Việt Nam đứng thứ 117/230 quốc gia và vùng lãnh thổ (bình quân cứ 1 triệu người có 116.425 ca nhiễm).

Cùng ngày, cả nước có thêm 48 bệnh nhân được công bố khỏi bệnh, nâng tổng số ca được điều trị khỏi lên 10.609.621 ca. Số bệnh nhân đang thở ôxy là 47 ca.

Tổng số ca tử vong do COVID-19 tại Việt Nam tính đến nay là 43.178 ca, chiếm tỉ lệ 0,4% so với tổng số ca nhiễm. Hiện tổng số ca tử vong ở nước ta xếp thứ 26/230 vùng lãnh thổ, số ca tử vong trên 1 triệu dân xếp thứ 139/230 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới. So với châu Á, tổng số ca tử vong xếp thứ 7/49 (xếp thứ 3 ASEAN), tử vong trên 1 triệu dân xếp thứ 21/49 quốc gia, vùng lãnh thổ châu Á (xếp thứ 3 ASEAN).

Ngày 10-12 có 9.015 liều vắc-xin phòng COVID-19 được tiêm. Như vậy, tổng số liều vắc-xin đã được tiêm là 264.913.691 liều, trong đó:

Số liều tiêm cho người từ 18 tuổi trở lên là 223.129.670 liều: Mũi 1 là 71.078.711 liều; Mũi 2 là 68.687.938 liều; Mũi bổ sung là 14.497.759 liều; Mũi nhắc lại lần 1 là 51.646.748 liều; Mũi nhắc lại lần 2 là 17.218.514 liều.

Số liều tiêm cho trẻ từ 12-17 tuổi là 23.847.342 liều: Mũi 1 là 9.127.225 liều; Mũi 2 là 8.950.703 liều; Mũi nhắc lại lần 1 là 5.769.414 liều.

Số liều tiêm cho trẻ từ 5-11 tuổi là 17.936.679 liều: Mũi 1 là 10.177.461 liều; Mũi 2 là 7.759.218 liều.