Luật An toàn thực phẩm hiện hành đã được triển khai hơn 12 năm, và trong thời gian đó, thị trường thực phẩm đã trải qua nhiều sự thay đổi, phát triển đa dạng và phức tạp. Điều này đã đặt ra những thách thức mới đối với công tác quản lý và đảm bảo an toàn thực phẩm. Bộ Y tế đã chỉ ra rằng một số quy định trong luật hiện hành còn thiếu tính đồng bộ, nhiều nội dung không còn phù hợp với thực tiễn và chưa theo kịp sự phát triển của ngành thực phẩm cũng như xu hướng hội nhập quốc tế.

Một trong những hạn chế quan trọng của Luật An toàn thực phẩm hiện hành là hệ thống quản lý an toàn thực phẩm vẫn còn sự chồng chéo, chưa thống nhất. Điều này đã dẫn đến việc giám sát và kiểm tra chất lượng thực phẩm, đặc biệt là nhóm thực phẩm chức năng và thực phẩm bổ sung, còn nhiều lỗ hổng. Công tác hậu kiểm sau khi cơ sở tự công bố hoặc đăng ký bản công bố sản phẩm chưa thực sự hiệu quả, trong khi tình trạng thực phẩm kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái vẫn diễn biến phức tạp.

Trước những thách thức này, Bộ Y tế đã tổng kết toàn diện việc thực hiện Luật An toàn thực phẩm và xây dựng Dự thảo Luật sửa đổi. Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) gồm 11 chương và 51 điều, đề cập đầy đủ các nội dung quan trọng như quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân trong bảo đảm an toàn thực phẩm; điều kiện sản xuất, kinh doanh; hoạt động nhập khẩu, xuất khẩu; quảng cáo, ghi nhãn; kiểm nghiệm, đánh giá nguy cơ và quản lý rủi ro; thông tin truyền thông và vai trò quản lý nhà nước.

Để hoàn thiện dự thảo luật, Bộ Y tế đã yêu cầu các bộ, ngành trung ương tiếp tục đóng góp ý kiến, đồng thời chỉ đạo sở y tế các tỉnh, thành phố nhanh chóng tham mưu cho UBND cấp tỉnh có văn bản góp ý gửi về Bộ Y tế. Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội vào kỳ họp tháng 10/2025.

Trong quá trình hoàn thiện, một trong những nội dung trọng tâm được chú ý là làm rõ đầu mối quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, cải cách thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền rõ ràng, tăng cường hậu kiểm, kiểm soát chất lượng lưu thông và áp dụng công nghệ thông tin trong truy xuất nguồn gốc, quản lý dữ liệu, đánh giá nguy cơ và cảnh báo rủi ro. Dự thảo cũng đề xuất tăng cường mức xử phạt hành chính, quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh thực phẩm qua mạng, xác định rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành trong quá trình tổ chức thực hiện.

Nhiều ý kiến cho rằng để đảm bảo tính khả thi, cần có hướng dẫn chi tiết, phân loại rõ ràng các hành vi vi phạm để áp dụng mức phạt phù hợp. Những hành vi ít nghiêm trọng không nên bị xử phạt ở mức quá cao nhằm tránh gây áp lực không cần thiết cho các cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ, hàng quán vỉa hè. Thay vào đó, cần chú trọng đến các hình thức hỗ trợ, hướng dẫn chuyển đổi, nâng cao nhận thức và ý thức tuân thủ quy định pháp luật.

Cùng với đó, việc huy động cộng đồng tham gia giám sát an toàn thực phẩm cũng được xem là giải pháp quan trọng. Các cơ chế như đường dây nóng, tiếp nhận phản ánh từ người dân, khen thưởng người tố giác vi phạm sẽ giúp nâng cao hiệu quả giám sát xã hội và thúc đẩy tính minh bạch trong quản lý thực phẩm.

Trong thời gian qua, việc quảng cáo thực phẩm chức năng trên mạng xã hội đã trở thành một vấn đề đáng báo động. Hình ảnh các bác sĩ và áo blouse trắng xuất hiện dày đặc trong các đoạn clip quảng cáo sản phẩm đã làm dấy lên những lo ngại về tính xác thực và an toàn của những sản phẩm này.

Thực tế, nhiều quảng cáo thực phẩm chức năng trên mạng xã hội đã lợi dụng hình ảnh bác sĩ và áo blouse trắng để tăng độ tin cậy cho sản phẩm. Tuy nhiên, phía sau những quảng cáo này thường là những sản phẩm không rõ nguồn gốc, chất lượng hoặc thậm chí là hàng giả, hàng nhái. Điều này không chỉ gây ra những hiểu lầm và hoang mang cho người tiêu dùng mà còn làm mất niềm tin vào hệ thống y tế và khoa học.

Trước tình trạng trên, Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) đang được Chính phủ lấy ý kiến đã đề xuất một số quy định mới nhằm tăng cường quản lý quảng cáo thực phẩm, đặc biệt là trên môi trường số. Với những quy định mới này, thời kỳ mập mờ trong quảng cáo thực phẩm chức năng có thể sẽ khép lại.

Dự thảo luật này mở ra một chương mới trong quản lý quảng cáo thực phẩm, yêu cầu các tổ chức, cá nhân quảng cáo thực phẩm phải cung cấp đầy đủ thông tin về sản phẩm, bao gồm cả việc chứng minh sản phẩm đã được kiểm định và cấp phép lưu hành. Đồng thời, dự thảo cũng tăng cường vai trò của cơ quan chức năng trong việc giám sát và xử lý các trường hợp quảng cáo thực phẩm vi phạm.

Môi trường số đã trở thành một ‘mảnh đất màu mỡ’ cho những nội dung quảng cáo đánh vào niềm tin và tâm lý lo sợ bệnh tật của người tiêu dùng. Do đó, việc ban hành và thực thi Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) là rất cần thiết để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và đảm bảo an toàn cho sức khỏe cộng đồng.

Việc quản lý quảng cáo thực phẩm trên mạng xã hội cũng đòi hỏi sự chung tay của các nền tảng mạng xã hội trong việc ngăn chặn và xử lý các quảng cáo vi phạm. Các nền tảng cần phải tăng cường các biện pháp kiểm soát và minh bạch hóa quy trình quảng cáo để đảm bảo rằng chỉ những quảng cáo thực phẩm hợp pháp và an toàn mới được phép xuất hiện trên nền tảng của họ.

Trước những thách thức trong việc quản lý quảng cáo thực phẩm trên mạng xã hội, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật và tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng là điều cần thiết. Với sự vào cuộc mạnh mẽ của các cơ quan quản lý và sự hỗ trợ của công nghệ, việc bảo vệ người tiêu dùng và đảm bảo an toàn thực phẩm trên môi trường số sẽ trở nên hiệu quả hơn.