Hiện nay, việc lựa chọn ngành nghề của nhiều bạn trẻ bị chi phối bởi những định kiến về giới, danh tiếng, thu nhập… Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tương lai cá nhân mà còn lãng phí nguồn lực xã hội.

Theo bản tin thị trường lao động quý 2-2025 của Bộ Nội vụ, số người thất nghiệp trong quý 2-2025 đã tăng lên 1,06 triệu người, cao hơn 25.000 người so với quý trước và tăng khoảng 13.300 người so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên cũng tăng thêm 0,26%, mặc dù các công ty tăng tuyển dụng. Nghịch lý này đặt ra nhiều vấn đề, trong đó có việc chọn ngành nghề ở giới trẻ hiện nay.

Nhiều học sinh và phụ huynh đặt quá nặng yếu tố thu nhập, cho rằng nghề dễ giàu mới đáng học nên đổ xô vào các ngành được cho là ‘hot’ trên thị trường lao động, dẫn đến cầu vượt quá cung. Văn hóa Á Đông cũng khiến một số phụ huynh, học sinh có những định kiến về giới khi chọn ngành nghề. Nhiều bạn trẻ đã từ bỏ ước mơ về ngành học vì lo sợ áp lực giới tính trong thời gian học, cũng như quá trình tìm việc sau này.

Các nhà nghiên cứu tâm lý học phát triển và khoa học thần kinh khẳng định năng lực nghề nghiệp không phân biệt giới, mà là do định hướng xã hội. Tuy nhiên, nhiều bạn trẻ chọn ngành trái sở thích chỉ vì muốn vào trường ‘top’. Lấy tên trường làm thước đo thành công là một cách hiểu sai về thương hiệu giáo dục. Điều này xuất phát từ tâm lý sính danh tiếng, hiệu ứng truyền thông về những bảng xếp hạng các cơ sở giáo dục đại học.

Tư duy trọng bằng cấp cũng khiến nhiều bạn không mặn mà với cao đẳng nghề. Trong khi các nước phát triển coi trọng việc học nghề thì ở Việt Nam, học nghề lại bị nhiều người coi là thua cuộc, thất bại. Hiện thực phũ phàng người người đại học, nhà nhà đại học, nhưng rồi vẫn khó tìm việc với tấm bằng cử nhân đang đặt dấu hỏi lớn trong việc lựa chọn con đường bước vào thị trường lao động của các bạn trẻ hiện nay.

Chọn nghề sai: tăng thất nghiệp, lãng phí nguồn nhân lực. Sai một ly, đi một dặm. Chọn ngành không phù hợp khiến nhiều bạn chán học, bỏ học. Không chỉ mất niềm tin vào bản thân, các em còn cảm thấy khó khăn trong việc định danh nghề nghiệp, đến khi học xong, lại làm trái ngành trái nghề. Nhìn từ góc độ toàn cảnh xã hội, định kiến ngành nghề sẽ dẫn đến việc học sai ngành sai nghề. Hệ quả là tình trạng ngành thiếu ngành thừa, lãng phí nguồn nhân lực, gia tăng tình trạng thất nghiệp dù có bằng đại học.

Chọn nghề là hành trình cá nhân, có ý nghĩa quyết định cuộc đời mỗi người. Tương lai không dành cho người đi theo lối mòn định kiến. Chúng ta phải hiểu rõ chính mình, bằng cách thẳng thắn trả lời những câu hỏi: ‘muốn gì?’, ‘giỏi gì?’, ‘sống vì giá trị nào?’ thông qua việc sử dụng các công cụ trắc nghiệm nghề nghiệp khoa học. Gia đình, nhà trường, xã hội cũng cần chung tay tiếp sức, giúp các em mở rộng cánh cửa ngành nghề tương lai, không nên vô tình dựng thêm những rào chắn vô hình.

Ngành Kỹ thuật ôtô đang trở thành một trong những lựa chọn phổ biến của sinh viên Việt Nam, tuy nhiên mức học phí đào tạo ngành này tại các trường đại học trên cả nước đang có sự chênh lệch đáng kể. Theo thống kê từ 30 trường đại học, mức học phí thấp nhất cho ngành này là 14,49 triệu đồng mỗi năm tại trường Đại học Vinh. Ngược lại, mức học phí cao nhất lên đến 80 triệu đồng mỗi năm tại trường Đại học Bách khoa TP HCM, áp dụng cho chương trình đào tạo bằng tiếng Anh.

Ngành Kỹ thuật ôtô còn được biết đến với các tên gọi khác như Công nghệ kỹ thuật ôtô, Cơ điện tử ôtô…, tùy vào đặc thù và nội dung học của từng trường. Điều này thể hiện sự đa dạng trong cách thức đào tạo và định hướng nghề nghiệp cho sinh viên.

Cụ thể, mức học phí của ngành Kỹ thuật ôtô tại một số trường đại học hàng đầu như sau: tại Đại học Bách khoa Hà Nội, mức học phí là 28-35 triệu đồng (hệ chuẩn) và 35-45 triệu đồng (hệ tiên tiến). Trong khi đó, Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội có mức học phí lên đến 56 triệu đồng. Tại Đại học Sư phạm Kỹ thuật HCM, mức học phí là 38 triệu đồng (hệ chuẩn) và 62 triệu đồng (hệ đào tạo bằng tiếng Anh). Cuối cùng, Đại học Bách khoa Đà Nẵng có mức học phí là 30,9 triệu đồng.

Sinh viên tốt nghiệp ngành Kỹ thuật ôtô có thể theo đuổi nhiều con đường nghề nghiệp khác nhau. Họ có thể làm việc ở các vị trí như quản lý trạm dịch vụ và showroom, kỹ sư thiết kế ôtô, tham gia sản xuất tại các nhà máy, quản lý giao thông vận tải hoặc giảng dạy. Về mức lương, kỹ sư ôtô tại Việt Nam có thể nhận mức lương trung bình khoảng 15-20 triệu đồng mỗi tháng, tùy thuộc vào kinh nghiệm và vị trí làm việc.

Ngôi sao đấu vật huyền thoại Rob Van Dam đã lên tiếng chỉ trích việc các ngôi sao điện ảnh tham gia vào các trận đấu vật, coi đây là một hành động “xúc phạm” và “làm mất tôn trọng”. Theo quan điểm của ông, việc cho phép những người không chuyên bước vào võ đài mà không có sự đào tạo đúng cách đã làm giảm giá trị của sự nghiệp đấu vật chuyên nghiệp, vốn đòi hỏi sự dẻo dai và sức mạnh thể chất đáng kể.

Trong podcast “1 of a Kind” của mình, RVD đã chia sẻ quan điểm của anh về việc các ngôi sao điện ảnh tham gia vào các trận đấu vật, như trận đấu dự kiến tại WWE SummerSlam. Anh cho rằng điều này làm suy giảm giá trị của sự làm việc chăm chỉ và hy sinh của các diễn viên đấu vật chuyên nghiệp.

“Để có thể làm được điều đó, bạn phải là một vận động viên. Và đối với tôi, điều đó luôn xúc phạm, vì tôi có quan điểm rằng để một ngôi sao điện ảnh chiếm chỗ trên thẻ đấu vật, tất cả những người khác phải làm việc xung quanh họ để khiến cho trận đấu trông như thể bất kỳ ai cũng có thể làm được. Và tôi không thích điều đó, vì không phải ai cũng có thể làm được… Điều đó luôn xúc phạm, đối với tôi, như khi mọi người nghĩ rằng nó dễ dàng, như chúng tôi chỉ đang chơi, hoặc như bất kỳ ai cũng có thể làm được… Tôi sẽ luôn cảm thấy bị xúc phạm vì sự nghiệp của tôi đòi hỏi một lượng thể chất đáng kể, một lượng sức bền đáng kinh ngạc để có thể chịu đựng một lượng hình phạt đáng kể hàng đêm, ngoài ra còn phải có tài năng để thực hiện các động tác và có những bước di chuyển hay ho… Và tôi cảm thấy rằng tất cả điều đó đều bị bỏ qua để làm cho điều này hoạt động”

RVD sau đó đã nhắc lại một sự việc trong thời gian anh thi đấu cho ECW, khi anh và Sabu đối đầu với nhóm nhạc rap Insane Clown Posse. Anh đã làm rõ rằng mặc dù anh không cố gắng làm hại họ, nhưng anh đã đảm bảo rằng họ phải cảm nhận được sự khắc nghiệt của võ đài để họ có thể tôn trọng ngành đấu vật sau này.

“Trước khi bạn hoàn thành câu hỏi của mình, có vẻ như bạn đang nói về việc ICP đến và chúng tôi, tôi và Sabu, đã đánh bại họ. Vâng, vâng, vâng. Không hề dễ dàng với họ. Và tôi đã làm thủng màng nhĩ của Shaggy2 Dope. Anh ấy đã viết về điều đó trong cuốn sách của mình… Mọi người đều biết rằng tôi không hề cố gắng làm hại anh ấy một cách đặc biệt, nhưng tôi cũng không hề nương tay… Họ thậm chí đã có sự đào tạo đấu vật, nhưng chúng tôi nhìn họ như thể họ không phải là một phần của chúng tôi, vì họ không phải là như vậy… Nếu họ không tôn trọng những gì chúng tôi đang làm trước đó, họ sẽ tôn trọng nó sau này”

WWE SummerSlam sẽ diễn ra vào ngày 2 tháng 8 tại Cleveland, Ohio, với một trận đấu tag team đáng chú ý, với ngôi sao nhạc country Jelly Roll hợp tác với Randy Orton để đối đầu với Drew McIntyre và Logan Paul.