Một bài đăng lan truyền trên mạng xã hội Threads vào ngày 16-7 đã gây chú ý khi tuyên bố rằng Giáo hoàng Leo XIV đề cử ca sĩ Taylor Swift, Tổng thống Volodymyr Zelensky và đầu bếp Jose Andres cho giải Nobel Hòa bình. Bài đăng này đã thu hút hơn 9.000 lượt thích và 48.600 lượt xem trên Threads. Tuy nhiên, qua kiểm chứng của các chuyên gia trang Snopes, thông tin này được xác định là sai sự thật.

Các bài đăng trên mạng xã hội thường đề cập đến một bài viết của kênh USAmidia, tuyên bố rằng Giáo hoàng đã công bố các đề cử giải Nobel Hòa bình cho ba người trên trong một bài phát biểu công khai tại Vatican. Bài viết này nêu thông tin chi tiết về đề cử của nữ ca sĩ Taylor Swift, bao gồm các khoản đóng góp từ thiện và sức ảnh hưởng văn hóa của cô. Tuy nhiên, Snopes đã thực hiện tìm kiếm trên các công cụ tìm kiếm và không tìm thấy bất kỳ cơ quan truyền thông nào đưa tin về vấn đề này. Nếu Giáo hoàng đưa ra thông báo như vậy, Vatican và các cơ quan truyền thông quốc tế chắc chắn sẽ đưa tin.

Thêm vào đó, dòng thời gian cũng không chính xác. Hạn chót nộp đề cử cho giải Nobel Hòa bình năm 2025 là ngày 31-1, nhưng Giáo hoàng Leo XIV chỉ được bầu vào ngày 8-5. Do đó, Giáo hoàng Leo XIV không thể đề cử cho giải Nobel Hòa bình năm 2025. Theo trang web chính thức của giải Nobel Hòa bình, không có ủy ban Nobel nào công bố tên của những người được đề cử, cả với giới truyền thông lẫn chính các ứng cử viên. Danh sách đầy đủ của những người được đề cử trong bất kỳ giải thưởng nào trong năm sẽ không được công bố trong 50 năm tới.

Trang Media Bias/Fact Check (Mỹ) đã đánh giá USAmidia là một nguồn tin đáng nghi ngờ với lượng thông tin thực tế rất thấp. USAmidia được mô tả như là một trang giải trí câu view, đăng tin giật gân và thường là tin sai sự thật, không được biên tập và thiếu minh bạch. Media Bias/Fact Check cho biết một số tổ chức kiểm chứng sự thật đã vạch trần nhiều câu chuyện trên USAmidia, và trang tin này không đính chính khi những câu chuyện của họ bị chứng minh là sai sự thật.

Như vậy, thông tin về việc Giáo hoàng Leo XIV đề cử Taylor Swift, Tổng thống Volodymyr Zelensky và đầu bếp Jose Andres cho giải Nobel Hòa bình là không chính xác. Sự kiện này cho thấy sự cần thiết của việc kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ trên mạng xã hội để tránh lan truyền thông tin sai sự thật.

Trong bối cảnh vụ lật tàu du lịch tại Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh, đã gây ra một thảm họa đau thương với 35 người thiệt mạng và 4 người mất tích, cộng đồng đang trải qua những giây phút khó khăn. Tuy nhiên, một số tài khoản và fanpage trên mạng xã hội đã lợi dụng bi kịch này để ‘câu view’, gây ra sự bức xúc và phẫn nộ trong cộng đồng.

Đặc biệt, một fanpage có tên M.C.O. đã sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra các nội dung và hình ảnh hư cấu, có tính chất kịch tính liên quan đến vụ chìm tàu. Những nội dung này đã khiến nhiều người nhầm lẫn là tin thật, trong đó có hơn 10 bài viết với các từ khóa như ‘chìm tàu’, ‘Vịnh Hạ Long’ trên mạng xã hội. Nội dung các bài viết kể lại những câu chuyện bi thương, miêu tả chi tiết kinh hoàng về thảm họa, những giây phút sinh ly tử biệt, khiến người đọc dễ lầm tưởng đây là những câu chuyện có thật.

Để giữ chân người đọc, các bài viết này thường kể lấp lửng và yêu cầu người xem nhấp vào các đường link trong phần bình luận để đọc tiếp. Khi nhấp vào, người dùng sẽ được chuyển hướng đến một trang web ‘Tin Hay’ với nhiều quảng cáo che chắn màn hình. Mặc dù các bài viết có dòng chữ nhỏ ghi ‘Đây là các tình tiết hư cấu’ hoặc ‘Hình ảnh mang tính chất minh hoạ cho câu chuyện’, nhiều người dùng mạng xã hội vẫn không phân biệt được thật giả, để lại những bình luận tiếc thương cho các nhân vật trong câu chuyện, nhầm tưởng họ là nạn nhân của vụ chìm tàu thật.

Nhiều người dùng mạng xã hội đã bày tỏ sự phẫn nộ và bức xúc trước hành vi trục lợi từ nỗi đau của người khác. Họ cho rằng việc tạo ra những nội dung sáo rỗng, câu view dựa trên bi kịch là hành động không thể chấp nhận được. Thậm chí, một số tài khoản cá nhân còn đăng tải video được tạo bằng AI, mô phỏng cảnh tàu chìm và nạn nhân rơi xuống biển, với chú thích ‘Dựng lại hiện trường vụ tai nạn tàu du lịch ở Quảng Ninh’, gây hiểu lầm và bức xúc lớn.

Vụ việc này một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng tin giả và nội dung được tạo bằng AI tràn lan trên mạng xã hội. Với sự phát triển nhanh chóng của các công cụ AI, hình ảnh và video giả mạo ngày càng trở nên chân thật, khiến người dùng khó phân biệt được đâu là thật, đâu là giả. Để tránh tiếp tay cho các đối tượng xấu lợi dụng lòng tin để trục lợi, người dùng mạng xã hội cần trang bị cho mình ‘bộ lọc thông tin’ hiệu quả.

Hãy luôn cẩn trọng, kiểm tra nguồn tin và xác minh tính xác thực của nội dung trước khi tin tưởng hoặc chia sẻ. Việc nâng cao ý thức cảnh giác là vô cùng cần thiết trong bối cảnh thông tin hỗn loạn như hiện nay. Bằng cách trở thành người dùng thông minh, chúng ta có thể góp phần xây dựng một môi trường mạng xã hội an toàn và đáng tin cậy hơn.