Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam vừa ban hành hướng dẫn về việc sắp xếp, tinh gọn, hợp nhất các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ ở cấp tỉnh, cấp xã. Quá trình này yêu cầu đảm bảo các quyền và nghĩa vụ hợp pháp của các tổ chức hội theo quy định của pháp luật, cũng như duy trì tính liên tục trong hoạt động.

Hướng dẫn nêu rõ, việc sắp xếp các hội theo đơn vị hành chính mới cần được thực hiện một cách linh hoạt. Cụ thể, đối với các hội hoạt động ở phạm vi cấp tỉnh, cấp xã có cùng tên, lĩnh vực, đối tượng hoạt động, khi hợp nhất sẽ giữ nguyên tên hội cấp tỉnh hoặc xã theo đơn vị hành chính mới. Trường hợp một tỉnh hoặc xã có hội, còn tỉnh hoặc xã khác không có hội cùng tên gọi và lĩnh vực hoạt động, thì hội hoạt động ở tỉnh, thành phố trước khi sáp nhập sẽ tiếp tục hoạt động theo đơn vị hành chính mới.

Ngoài ra, để nâng cao hiệu quả hoạt động, việc tinh gọn bộ máy tham mưu giúp việc sẽ được thực hiện ở tất cả các hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ. Ở cấp tỉnh, các hội như Hội Nhà báo, Hội Luật gia, Hội Chữ thập đỏ, Hội Nhà văn, Liên hiệp Khoa học và Kỹ thuật, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật, Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị, Liên minh Hợp tác xã, Đoàn Luật sư sẽ thực hiện sắp xếp không quá 2 bộ phận tham mưu giúp việc. Các tổ chức hội khác sẽ sắp xếp để chỉ còn văn phòng hội tham mưu, giúp việc chung.

Trong trường hợp không thể thống nhất việc hợp nhất, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh sẽ trình cấp có thẩm quyền để các tổ chức hội hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, tự quản, tự đảm bảo kinh phí. Nhà nước sẽ chỉ hỗ trợ kinh phí khi giao nhiệm vụ cụ thể, không giao ổn định hàng năm như hiện nay.

Ban Thường trực Ủy ban MTTQ cấp tỉnh sẽ căn cứ tình hình thực tiễn để tham mưu Ban Thường vụ tỉnh, thành ủy sắp xếp, hợp nhất các tổ chức hội quần chúng có chức năng, nhiệm vụ, đối tượng, tính chất, nội dung hoạt động tương đồng theo một trong hai phương án.

Về tài chính, trong năm 2025, đối với nguồn ngân sách nhà nước, sẽ sử dụng nguồn ngân sách theo dự toán đã được phê duyệt cho các hội. Từ năm 2026, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã sẽ làm đầu mối chủ trì tập hợp lập dự toán trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, phân bổ để các tổ chức hội quần chúng cùng cấp hoạt động.

Danh sách 30 hội do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ cũng đã được ban hành, bao gồm các hội như Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị Việt Nam, Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Nhà báo Việt Nam, Hội Luật gia Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Liên đoàn Luật sư Việt Nam và nhiều hội khác.

Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam vừa tổ chức một hội nghị quan trọng để góp ý cho đề án sắp xếp và tinh gọn các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ. Hội nghị có sự tham dự của lãnh đạo 30 hội quần chúng, tập trung thảo luận về các quan điểm, nguyên tắc, và tiêu chí sắp xếp cũng như tinh gọn các hội này.

Các đại biểu đã tập trung phân tích và thảo luận về việc phân loại các hội theo nhóm chức năng, nhiệm vụ; đánh giá quy mô, phạm vi ảnh hưởng của từng hội; xem xét tính đặc thù của từng tổ chức; khả năng tự chủ về tài chính; và các cam kết quốc tế liên quan. Mục tiêu chính của việc sắp xếp và tinh gọn các hội quần chúng là nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong giai đoạn mới và cụ thể hóa các chủ trương của Đảng.

Nghị quyết số 18 ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 12 đã nêu rõ: “Rà soát và sắp xếp lại các tổ chức hội, liên hiệp hội; khắc phục tình trạng tổ chức nhiều hội không cần thiết, hoạt động kém hiệu quả hoặc trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ; giảm dần và tiến tới chấm dứt cấp kinh phí thường xuyên từ ngân sách Nhà nước cho các hội hoạt động không hiệu quả”. Hội nghị Trung ương 11 khóa 13 cũng đã thống nhất chủ trương sắp xếp, tinh gọn, hợp nhất tổ chức bộ máy của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị – xã hội, bao gồm cả 30 hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ.

Theo đó, các tổ chức chính trị – xã hội và 30 hội quần chúng sẽ được sắp xếp lại theo mô hình trực thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam. Quá trình này nhằm giảm đầu mối, tránh chồng chéo nhiệm vụ và nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ chức này.

Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Hà Thị Nga, cho biết đề án sắp xếp các hội quần chúng đã được xây dựng trên cơ sở giảm đầu mối, tinh gọn tổ chức và đổi mới phương thức hoạt động của các hội được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ. Đề án sử dụng 6 tiêu chí quan trọng để đánh giá và sắp xếp các hội, bao gồm: tính cần thiết theo định hướng chiến lược phát triển đất nước; sự trùng lặp về chức năng và đối tượng; quy mô hoạt động và phạm vi ảnh hưởng; khả năng tự chủ về tài chính và nhân lực; yếu tố lịch sử và cam kết quốc tế; và tính đặc thù của đối tượng quần chúng.

Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ tiếp thu các ý kiến đóng góp từ hội nghị này để hoàn thiện đề án, trình Bộ Chính trị xem xét và quyết định trước ngày 31/8/2025. Mục tiêu đặt ra là sau khi đề án được phê duyệt, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ sẽ hoạt động hiệu quả hơn, phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò của các tổ chức hội trong thời gian tới.