Trong thời gian gần đây, một đơn vị tổ chức chương trình trải nghiệm cho trẻ em tại Việt Nam đã gây nên sự chú ý của dư luận khi bị phụ huynh tố cáo về nhiều vấn đề liên quan đến điều kiện tham gia chương trình. Đơn vị này, được biết đến với tên Làng Háo Hức, đã thu phí lên đến hàng chục triệu đồng cho một chương trình kéo dài hơn một tuần. Tuy nhiên, những hình ảnh và thông tin được chia sẻ bởi các phụ huynh cho thấy rằng điều kiện ăn ở, vệ sinh và chăm sóc cho trẻ em tại đây còn nhiều điều đáng bàn cãi, từ tình trạng nhà vệ sinh bẩn, thiếu nước, đến việc trẻ bị bắt nạt và đội ngũ chăm sóc thiếu quan tâm.
Sự việc này không chỉ làm dấy lên mối quan ngại về chất lượng của các chương trình trải nghiệm và hoạt động ngoại khóa dành cho trẻ em ở đô thị mà còn đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của các đơn vị tổ chức trong việc đảm bảo môi trường an toàn và phát triển lành mạnh cho trẻ. các chuyên gia đã chỉ ra rằng kỳ nghỉ hè là thời gian quan trọng để trẻ em phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần và nhận thức. Tuy nhiên, việc nhiều trẻ em ngày nay dành quá nhiều thời gian cho các thiết bị điện tử và mạng xã hội đã dẫn đến những hệ lụy như béo phì, trầm cảm và cô đơn.
Để giải quyết vấn đề này, nhiều quốc gia đã triển khai các mô hình thành công trong việc tạo ra không gian công cộng và thiết chế văn hóa dành cho trẻ em. Ví dụ, tại Copenhagen, Đan Mạch, mô hình “sân chơi phế liệu” cho phép trẻ em tự do sáng tạo và xây dựng dưới sự hướng dẫn của các nhà sư phạm đã trở thành một hình mẫu. Tương tự, tại Đức, các chương trình hè Ferienspiele do chính quyền địa phương tổ chức cung cấp cho trẻ em các hoạt động đa dạng với chi phí rất thấp, khuyến khích sự tham gia của trẻ em trong cộng đồng.
Ở Việt Nam, chúng ta cũng có nhiều hoạt động và chương trình được duy trì, nhưng để đạt được hiệu quả cao hơn, cần tối ưu hóa nguồn lực và tiềm năng của những không gian và thiết chế văn hóa công cộng quan trọng cho trẻ như thư viện, bảo tàng và công viên. Mục tiêu là biến những địa điểm này thành những không gian sáng tạo cộng đồng, nơi người thủ thư không chỉ giữ sách mà còn đóng vai trò là “người điều phối hoạt động, người kết nối tri thức” năng động.
Tạo ra những không gian công cộng dành cho trẻ em không chỉ đòi hỏi sự đầu tư từ chính quyền mà còn cần sự tham gia tích cực của cộng đồng. Sự tham gia của các tình nguyện viên, các nhóm sinh viên và người cao tuổi có thể giúp tạo ra những hoạt động đa dạng và phong phú cho trẻ em. Hơn nữa, đó không chỉ là hoạt động trông trẻ thông thường mà còn là sự trao truyền văn hóa và nuôi dưỡng lòng thấu cảm giữa các thế hệ. Thông qua những nỗ lực này, hy vọng rằng trẻ em sẽ có được môi trường phát triển tốt nhất, cả về thể chất lẫn tinh thần, trong những không gian công cộng lành mạnh và sáng tạo.