Ứng dụng công nghệ, đặc biệt là Dữ liệu lớn (Big Data) và Trí tuệ nhân tạo (AI), đang ngày càng mở ra nhiều tiềm năng to lớn cho ngành y tế trên toàn cầu. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc áp dụng những công nghệ tiên tiến này vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức. Trong một cuộc trao đổi gần đây với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, GS.TS.BS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã chia sẻ về những rào cản và hướng đi trong công cuộc chuyển đổi số y tế.
GS.TS.BS Lê Hữu Song nhấn mạnh rằng, để ứng dụng hiệu quả AI và Dữ liệu lớn trong y tế Việt Nam, chúng ta đang phải đối mặt với ba thách thức chính. Thứ nhất, về cơ sở hạ tầng công nghệ, nền tảng băng thông và hệ thống máy chủ chưa thực sự được chuẩn hóa để đáp ứng nhu cầu lưu trữ và phân tích dữ liệu lớn. Thứ hai, về chính dữ liệu, mặc dù y tế là một ngành có kho dữ liệu khổng lồ, nhưng liệu những dữ liệu này có phải là ‘dữ liệu sạch’, ‘dữ liệu sống’ và có giá trị hay không vẫn còn là một câu hỏi. Thứ ba, và cũng là yếu tố quyết định, chính là con người. Con người luôn có xu hướng làm những việc dễ và quen thuộc, và thay đổi một thói quen là một cuộc cách mạng với mỗi cá nhân.
Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, việc ứng dụng bệnh án điện tử và phân tích dữ liệu đang được triển khai. Tuy nhiên, GS.TS.BS Lê Hữu Song cũng thừa nhận rằng, bệnh viện đang ở giai đoạn ‘bệnh án máy tính hóa’ chứ chưa phải ‘bệnh án điện tử’ đúng nghĩa. Bệnh viện đang nỗ lực để có thể vận hành bệnh án điện tử hoàn thiện theo đúng quy định của Chính phủ và Bộ Y tế. Điều này không chỉ giúp cho việc quản lý dữ liệu được hiệu quả hơn mà còn hỗ trợ đắc lực cho công tác nghiên cứu và điều trị.
Trong bối cảnh đó, vai trò của hợp tác trong nước và quốc tế trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. GS.TS.BS Lê Hữu Song cho rằng, hợp tác là điều kiện bắt buộc để Việt Nam có thể nhanh chóng bắt kịp với xu hướng công nghệ toàn cầu. Việt Nam là một nước đang phát triển, chúng ta không thể tự mình làm tất cả. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 rất tích cực trong hợp tác quốc tế, và cũng muốn nhấn mạnh đến nguồn lực vô giá là các chuyên gia người Việt ở nước ngoài. Họ đang giữ những vị trí quan trọng tại các tổ chức, viện nghiên cứu, tập đoàn lớn trên khắp thế giới.
Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 xác định nhiệm vụ của mình không chỉ là tiếp nhận công nghệ cho riêng mình. Chúng tôi muốn trở thành trung tâm tiếp nhận, làm chủ và chuyển giao công nghệ cho toàn bộ hệ thống y tế trong nước, từ quân y đến dân y, một cách vô điều kiện. Đó là cách để chúng ta cùng nhau phát triển, cùng nhau đi lên trong cuộc cách mạng công nghệ này, hướng tới mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng dịch vụ y tế cho người dân.
Nhìn chung, việc áp dụng AI và Dữ liệu lớn trong y tế tại Việt Nam còn nhiều thách thức, nhưng với sự nỗ lực từ các cơ sở y tế và sự hỗ trợ từ chính phủ, chúng ta hoàn toàn có thể kỳ vọng vào một tương lai mà công nghệ sẽ giúp thay đổi bộ mặt của ngành y tế. Bằng cách vượt qua các rào cản và tận dụng các cơ hội, Việt Nam có thể nhanh chóng bắt kịp với xu hướng toàn cầu, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân.
Một yếu tố quan trọng khác là xây dựng đội ngũ nhân lực có đủ năng lực và kỹ năng để làm việc với công nghệ. Điều này đòi hỏi sự đầu tư vào đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, cũng như tạo điều kiện thuận lợi để thu hút và giữ chân những chuyên gia giỏi trong lĩnh vực y tế và công nghệ.
Trước những thách thức và cơ hội đang hiện ra, việc hợp tác quốc tế và trong nước sẽ đóng một vai trò then chốt. Điều này không chỉ giúp Việt Nam tiếp cận với công nghệ tiên tiến mà còn mở ra cơ hội để học hỏi kinh nghiệm từ các nước khác. Hợp tác này có thể diễn ra dưới nhiều hình thức, từ trao đổi chuyên gia, hợp tác nghiên cứu cho đến chuyển giao công nghệ.
Cuối cùng, chúng ta phải nhận thức rõ rằng, chuyển đổi số trong y tế không chỉ là vấn đề công nghệ mà còn liên quan chặt chẽ đến thay đổi trong nhận thức và hành vi của cả nhân viên y tế và người dân. Việc ứng dụng công nghệ vào y tế cần được thực hiện một cách linh hoạt, có tính đến đặc thù của ngành y và văn hóa của người Việt Nam.