Việc ghi chép và lưu giữ lịch sử của một quốc gia, đặc biệt là những sự kiện liên quan đến các nhà lãnh đạo, thường là một quá trình phức tạp và nhạy cảm. Mới đây, Viện Smithsonian tại Washington, DC đã quyết định loại bỏ một phần tài liệu liên quan đến quá trình luận tội Tổng thống Donald Trump vào năm 2019 và 2021 khỏi một tấm bảng trong triển lãm về nhiệm kỳ tổng thống Hoa Kỳ. Quyết định này đã gây ra nhiều tranh cãi và đặt ra câu hỏi về mức độ ảnh hưởng của áp lực chính trị đối với việc ghi chép lịch sử.
Được biết, việc xóa thông tin khỏi triển lãm của Viện Smithsonian diễn ra trong bối cảnh nhiều tranh cãi về việc liệu có sự can thiệp hoặc áp lực từ chính quyền Trump nhằm loại bỏ những thông tin được coi là ‘gây chia rẽ’. Tuy nhiên, đại diện của Viện Smithsonian đã lên tiếng phủ nhận việc bị áp lực, khẳng định rằng triển lãm sẽ được cập nhật để phản ánh một cách toàn diện và chính xác tất cả các thủ tục luận tội trong lịch sử Hoa Kỳ. Điều này cho thấy nỗ lực của Viện trong việc duy trì tính trung thực và minh bạch của thông tin lịch sử.
Không chỉ tại Hoa Kỳ, việc định hình lại lịch sử để phục vụ lợi ích chính trị là một hiện tượng phổ biến trên toàn thế giới. Tại Trung Quốc, việc đề cập đến sự kiện đàn áp những người biểu tình ủng hộ dân chủ tại Thiên An Môn vào năm 1989 bị nghiêm cấm. Tại Nga thời kỳ Liên Xô, những người bất đồng chính kiến với nhà lãnh đạo Josef Stalin không chỉ bị loại khỏi chính phủ mà còn bị xóa khỏi các bức ảnh và tài liệu lịch sử. Điều này cho thấy quyền lực chính trị có thể ảnh hưởng sâu sắc đến cách lịch sử được ghi chép và trình bày.
Ngay tại Hoa Kỳ, các tổng thống và gia đình họ cũng thường tận dụng quyền lực để định hình lại lịch sử và sửa đổi hình ảnh của mình. Ví dụ, cựu Đệ nhất phu nhân Jackie Kennedy đã khăng khăng đòi lược bỏ một số chi tiết trong cuốn sách về vụ ám sát chồng bà vào năm 1963. Tuy nhiên, Tổng thống Trump đã đưa việc này lên một mức độ mới khi tạo ra một bầu không khí chính trị khiến người ta cảm thấy buộc phải chọn giữa lòng trung thành với tổng thống và sự thật. Điều này đã làm dấy lên lo ngại về việc liệu lịch sử có được ghi chép một cách trung thực và chính xác hay không.
Trước những hiện tượng này, việc đặt câu hỏi về tính trung thực của lịch sử và mức độ ảnh hưởng của quyền lực chính trị đến việc ghi chép lịch sử trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Trong một xã hội dân chủ, việc đảm bảo rằng lịch sử được ghi chép một cách chính xác và minh bạch không chỉ là một thách thức mà còn là một phần quan trọng của việc duy trì nền tự do và dân chủ.
Ghi chép lịch sử không chỉ phản ánh quá khứ mà còn định hình cách chúng ta hiểu về hiện tại và tương lai. Vì vậy, việc bảo vệ sự thật và duy trì tính độc lập của các ghi chép lịch sử là điều cần thiết để đảm bảo rằng chúng ta có thể học hỏi từ quá khứ một cách chính xác và toàn diện.